19 oktober 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 42

Naar verwachting zullen de openbare apotheken dit jaar 5 miljoen keer een slaapmiddel verstrekken. Ten opzichte van het vorig jaar betreft dit een lichte stijging van 3% (figuur 1). De hoeveelheid slaapmiddel die een apotheek per keer aflevert is de laatste jaren constant. Gemiddeld wordt er per keer voor 25 dagen slaapmiddelen meegegeven. Op jaarbasis gaan er 128 miljoen dagdoseringen - of beter gezegd "nachtdoseringen" - aan slaapmiddelen over de apotheekbalie.

Aan de slaapmiddelen - de zogeheten hypnotica en sedativa (ATC-groep N05C) - zal dit jaar zo'n ƒ 106 miljoen worden besteed via de openbare apotheek. Gemiddeld kost een aflevering ƒ 20,- wat in vergelijking met andere geneesmiddelen laag is (ƒ 55,-).

‘t Gooi

Gemiddeld is in Nederland 3,7% van de recepten die verstrekt zijn via de openbare apotheek een slaapmiddel. Dit percentage varieert over de verschillende regio’s. Opvallend is de uitschieter ’t Gooi. In ’t Gooi is maar liefst 4,8% van de recepten een slaapmiddel. Dit is 28% meer dan in Nederland gemiddeld. Niet onderzocht is of per inwoner meer slaapmiddelen worden gebruikt.  Als men aanneemt dat het geneesmiddelengebruik per inwoner niet meer dan 28% varieert over de regio's ligt het gebruik in 't Gooi ook per inwoner hoger dan in de rest van Nederland. De andere regio’s verschillen minder van elkaar.

Oudere vrouwen slapen slechter

De meeste slaapmiddelen worden gebruikt door vrouwen (70%). Zelfs gecorrigeerd voor het ouder worden van vrouwen dan mannen is het verschil aanzienlijk. Mannen onder de veertig jaar gebruiken iets minder slaapmiddelen dan vrouwen. Naarmate men ouder wordt neemt het verschil snel toe. Gemiddeld gebruiken oudere mannen ongeveer half zoveel slaapmiddelen als vrouwen (figuur 2).

Meest gebruikte slaapmiddelen

Tot de meest gebruikte slaapmiddelen behoren temazepam (46%), nitrazepam (11%), lormetazepam (11%) en zopiclon (11%). De keuze voor slaapmiddelen is de laatste jaren erg stabiel. De meeste van deze slaapmiddelen zijn al lange tijd in ons land op de markt. Zo is temazepam (Normison^® en Normitab^® ) al sinds 1969 verkrijgbaar in de Nederlandse apotheken. Een belangrijk deel van de slaapmiddelen behoort tot de groep benzodiazepinen waaronder ook enkele kalmeringsmiddelen vallen. Benzodiazepinen werken verslavend en kunnen de rijvaardigheid in ongunstige zin beïnvloeden.

Figuur 1: aantal voorschriften van slaapmiddelen die via de openbare apotheek zijn verstrekt (in miljoenen)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: karakteristieken slaapmiddelengebruik (eerste helft 2001)