Nederland telt op dit moment 2 miljoen kinderen in de leeftijdscategorie van 0 tot 10 jaar. Een kind uit deze leeftijdscategorie krijgt jaarlijks drie keer een geneesmiddel voorgeschreven door een arts. Via de openbare apotheken zal er dit jaar ƒ 200 miljoen uitgegeven worden aan geneesmiddelen die bestemd zijn voor kinderen jonger dan tien jaar. Inclusief de uitgaven via de apotheekhoudende huisarts gaat het om een totaalbedrag van ƒ 220 miljoen. Per kind wordt er in 2001 dus ƒ 110 aan geneesmiddelen besteed. Kinderen gebruiken vooral geneesmiddelen die gericht zijn op het ademhalingsstelsel of de behandeling van huidproblemen. Jongens gebruiken meer geneesmiddelen dan meisjes.

Jongens hebben meer problemen luchtwegen

Bij vier op de tien geneesmiddelen die kinderen gebruiken, gaat het om een dermatologisch geneesmiddel (figuur 1). 34% van de geneesmiddelen die artsen kinderen voorschrijven is gericht op het ademhalingsstelsel. Jongens kampen meer met problemen aan de luchtwegen dan meisjes, dat is te zien an het feit dat zij aanmerkelijk meer van dergelijke geneesmiddelen krijgen voorschreven. Het gebruik van middelen bij astma en COPD en dergelijke ligt bij jongens 18% hoger dan bij meisjes. In zijn algemeenheid gebruiken jongens 9% meer geneesmiddelen dan meisjes (hierbij is rekening gehouden met het feit dat er in de leeftijdscategorie tot tien jaar meer jongens zijn dan meisjes).

Tot de meest gebruikte geneesmiddelen bij jongens behoren salbutamol, een middel dat bij astma en COPD de luchtwegen verwijdt, en fluticason, een ontstekingsremmer die de luchtwegen beschermt tegen prikkels die benauwdheid veroorzaken (tabel 1). Opvallend is het verschil in gebruik van het laxeermiddel lactulose, dat bij meisjes bovenaan de lijst van gebruikte geneesmiddelen staat. Meisjes gebruiken 16% meer lactulose.

Het duurste geneesmiddel

Het geneesmiddel waaraan dit jaar bij kinderen het meeste geld wordt uitgegeven is het groeihormoon somatropine met een bedrag van ƒ 13 miljoen. Somatropine, een natuurlijk groeihormoon dat de lengtegroei stimuleert, wordt geproduceerd door de voorkwab (adenohypofyse) van de hypofyse in de hersenen. Zorgverzekeraars vergoeden het gebruik van somatropine door kinderen uitsluitend, als behandeling plaatsvindt volgens een protocol dat is opgesteld door de Nederlandse Groeistichting. Het zal dit jaar 2200 keer via de openbare apotheek aan een kind worden verstrekt. De kosten bedragen gemiddeld ƒ 5.400 per verstrekking.

Ritalin^®

Bij jonge kinderen in de leeftijd van 0 tot 10 jaar daalt het gebruik van het opiumwetmiddel methylfenidaat (Ritalin^®) - dat onder meer wordt toegepast bij kinderen met concentratie- en gedragsproblemen in combinatie met hyperactiviteit (ADHD). Er is bij deze leeftijdsgroep sprake van een daling in het gebruik van 5%. Het middel heeft de afgelopen paar jaar tamelijk veel aandacht in de media gehad. In de leeftijdscategorie van 11 tot 20 jaar neemt het gebruik van methylfenidaat overigens nog wel licht toe.

Figuur 1: geneesmiddelengebruik kinderen van 0 tot 10 jaar naar toepassingsgebied

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Tabel 1: meest gebruikte geneesmiddelen (DDD’s) in de leeftijd van 0 tot 10 jaar