27 juli 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 30

Openbare apotheken leveren steeds vaker goedkopere geneesmiddelen af. Van alle receptgeneesmiddelen die gedurende de eerste maanden van 2001 zijn verstrekt via de openbare apotheek betrof 49% een generiek (merkloos) of parallel geïmporteerd geneesmiddel. Het aandeel van de specialités (de orginele merkgeneesmiddelen) bleef deze maanden steken op 45,8%. Ondanks het feit dat openbare apotheken steeds meer goedkopere geneesmiddelen afleveren, lopen de besparingen die hieruit voortvloeien terug. De Stichting Farmaceutische Kengetallen verwacht dat de substitutiebesparingen dit jaar beperkt blijven tot ƒ 64 miljoen. Dit bedrag komt overeen met ongeveer één procent van de totale geneesmiddelenkosten.

Prijsnivellering 

De prijsverschillen tussen de specialités en hun goedkopere varianten zijn de afgelopen jaren steeds kleiner geworden. Het gemiddelde prijsverschil tussen "goedkoop" en "duur" bedraagt op dit moment slechts 4%. Het afnemen van de prijsverschillen hangt samen met de invoering van wettelijke maximumprijzen voor geneesmiddelenfabrikanten in 1996. Veel specialités zijn door deze maatregel in prijs verlaagd. Daarnaast ligt er steeds meer druk op de apothekers om voldoende inkoopvoordelen te realiseren. Enerzijds zijn apotheken wettelijk verplicht om een vast kortingspercentage door te berekenen in de prijzen van de receptgeneesmiddelen. Anderzijds neemt de druk toe, doordat de overnamesommen voor apotheken stijgen onder invloed van de expansiedrift van nationale en internationale farmaceutische groothandels. De aanbieders van generieke en parallelgeïmporteerde geneesmiddelen spelen hierop in, waardoor het prijsniveau voor deze goedkopere geneesmiddelen kunstmatig hoog ligt.

Stimulans lager dan taakstelling 

De Minister van Volksgezondheid gaat ervan uit dat een openbare apotheek tenminste ƒ 46.000,- per jaar bespaart door het afleveren van generieke en parallelgeïmporteerde receptgeneesmiddelen. Hiertoe heeft de minister de helft van dit bedrag in mindering gebracht op de normpraktijkkostenvergoeding, dat is het bedrag waarvan de receptregelvergoeding - de vaste apotheekvergoeding per afgeleverd receptgeneesmiddel - wordt afgeleid. Apotheken kunnen dit bedrag terugverdienen via de stimulansregeling. Als de apotheek een geneesmiddel aflevert dat goedkoper is dan het equivalente specialité, dan mag de apotheek een derde van het prijsvoordeel als terugverdienpremie in rekening brengen. Door de afnemende prijsverschillen realiseren de apothekers op dit moment minder stimulans dan het bedrag waarvoor de minister de apotheekpraktijkkostenvergoeding gekort heeft. Per apotheek gaat het hierbij om een bedrag van ƒ 2000,- tot ƒ 3000,-.

Gerommel met Deense parallelimport 

Op grond van de maandelijkse prijsopgaven van de geneesmiddelenfabrikanten kan berekend worden, hoeveel geld de apotheken kunnen besparen als steeds het goedkoopste geneesmiddel wordt afgeleverd. De gerealiseerde besparing kan vervolgens tegen dit theoretische maximum worden afgezet. Hieruit volgt dat de apotheken in het eerste kwartaal een substitutiegraad van 33% hebben behaald. In theorie zou de besparing dus drie keer zo hoog kunnen zijn. De afgelopen jaren is de substitutiegraad niet zo laag geweest. De oorzaak van deze negatieve uitschieter ligt niet bij de apotheken, maar bij de prijsopgaven van de geneesmiddelenfabrikanten. Van de maagzuurremmer omeprazol, het geneesmiddel met de hoogste jaaromzet in Nederland, stond de eerste maanden van dit jaar Deense parallelimport in de prijslijsten tegen een prijs die 20% onder het specialité lag. Vermoedelijk was dit middel in het echt nauwelijks verkrijgbaar, want in totaal is de Deense omeprazol slecht 160 keer verstrekt in het eerste kwartaal. Als dit middel buiten beschouwing gelaten wordt, bedraagt de landelijke substitutiegraad 42% in plaats van 33%. In april is de prijs van de Deense omeprazol min of meer opgetrokken tot de prijs van het specialité.

Figuur 1: gerealiseerde stimulans per WTG-voorschrift
             WGP = Wet geneesmiddelenprijzen

* voorlopig cijfer