22 juni 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 25

Het afgelopen jaar hebben de openbare apotheken in ons land 3,8 miljoen keer de anticonceptiepil verstrekt. Het gaat hierbij om ruim anderhalf miljoen pilgebruiksters. In 63.000 gevallen betrof het de verstrekking van de morning-afterpil. De morning-afterpil is in het eerste kwartaal van 2001 17% vaker verstrekt dan gedurende dezelfde periode in 2000. In de provincie Noord-Holland en Utrecht wordt de morning-afterpil vaker gebruikt dan elders in het land. Bij analyse van de dagelijkse omzetcijfers van de morning-afterpil constateert de Stichting Farmaceutische Kengetallen een aantal opmerkelijke uitschieters. De morning-afterpil is het afgelopen jaar het meest gebruikt in de dagen die direct volgden op de wedstrijden die het Nederlands voetbalelftal won tijdens Euro 2000.

Twee methodes

De morning-afterpil is niet één pil maar bestaat uit meerdere tabletten van één soort die een vrouw slikt om te voorkomen dat ze in verwachting raakt, als ze onveilig heeft gevreeën. Uiterlijk binnen 72 uur na het onbeschermde sexuele contact dient men met de morning-afterpil te beginnen. Er bestaan twee soorten. Allereerst is er de zogeheten ‘2 maal 2’-methode. Dit betreft het met een tussenpoos van 12 uur innemen van twee anticonceptiepillen (Neogynon 21® of Stediril D®) die ook als reguliere anticonceptiva worden gebruikt. Sinds juli 2000 is er ook een specifieke morning-afterpil in Nederland verkrijgbaar. Het betreft het middel Norlevo® dat per tablet 0,75 mg levonorgestrel bevat. Van dit middel moet men twee enkele tabletten innemen. Hierbij geldt eveneens een tussenpoos van 12 uur. In het eerste kwartaal van 2001 heeft dit middel een marktaandeel van 28% bereikt (zie figuur 1).

Regionale verschillen

Met uitzondering van de provincie Zuid-Holland is er in de Randstad sprake van een bovengemiddeld gebruik van de morning-afterpil (zie figuur 2). Ook de provincies Friesland en Zeeland noteren relatief hoge gebruikscijfers. In Groningen en Drenthe is het gebruik verhoudingsgewijs het laagst.

Slordig vrijen tijdens EK-voetbal

Analyse van het dagelijkse verstrekkingspatroon (per dag zijn steeds de verstrekkingen voor de daaropvolgende 72 uur in kaart gebracht) van de morning-afterpil leert dat er in 2000 sprake is geweest van een piek na de kerstdagen. Deze uitschieter is echter goed te verklaren door het feit dat kerst het afgelopen jaar op maandag en dinsdag viel. Er was toen dus sprake van een extra lang weekend. In veel gevallen heeft men de arts of apotheek dus pas op woensdag bezocht. Opmerkelijker zijn evenwel de extremen tijdens het Europees Kampioenschap voetbal dat het afgelopen jaar in ons land en in België gehouden werd. Na de gewonnen wedstrijden van het Nederlands elftal ligt het aantal verstrekte morning-afterpillen 40% boven het gemiddelde. De grootste uitschieters werden achtereenvolgens genoteerd na de kwartfinale Nederland-Joegoslavië (6-1), de poulewedstrijd Nederland-Tsjechië (1-0) en de poulewedstrijd Nederland-Denemarken (3-0). Na de uitschakeling van Oranje in de halve finale tegen Italië (verlies na penalty’s) lag het aantal verstrekte morning-afterpillen ruim 10% onder het normale peil.

Het is overigens niet aannemelijk dat er tijdens het komende Wereld Kampioenschap voetbal dergelijke extremen genoteerd zullen worden. Als het Nederlands elftal zich al kwalificeert voor dit toernooi, dan zal het zijn wedstrijden in Japan en Korea tijdens de nachtelijke uren (Nederlandse tijd) moeten afwerken.

Figuur 1: aantal keren dat de Morning-afterpil is verstrekt via openbare apotheek

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: aantal verstrekte morning-afterpillen per 1.000 inwoners in 2000