Via de openbare apotheek is er in het jaar 2000 voor ƒ 340 miljoen (verkoopprijs, inclusief BTW) aan medische hulpmiddelen afgeleverd. Dit is ƒ 30 miljoen meer dan in 1999, hetgeen overeenkomt met een toename van bijna 10%. De stijging is vrijwel volledig terug te voeren op een volumematige toename: de Nederlanders verbruiken steeds meer medische hulpmiddelen. Ter illustratie: de openbare apotheken hebben in 2000 5,1 miljoen hulpmiddelen verstrekt, 370.000 verstrekkingen meer dan in 1999. Deze toename is vrijwel gelijk aan de stijging in het voorafgaande jaar. Ook toen steeg het aantal verstrekkingen met 8%.

Assortiment apotheek

De categorie medische hulpmiddelen betreft in beginsel een sterk uiteenlopende groep producten variërend van incontinentiematerialen tot gehoorapparaten en van gebitsprothesen tot elastische kousen. Niet alle hulpmiddelen worden door de apotheek geleverd en bij de marktsegmenten waarin de apotheek actief is, is de apotheek niet de enige aanbieder.

De belangrijkste medische hulpmiddelen die via de openbare apotheek verkrijgbaar zijn (zie figuur 1), zijn incontinentiematerialen (66% van de verstrekkingen, 53% van de kosten) en diabetestestmaterialen (10% van de verstrekkingen, 19% van de kosten).

Overheidsbeleid

In 1999 heeft het Ministerie van Volksgezondheid juist een aantal maatregelen ingevoerd om de volumegroei bij het gebruik van medische hulpmiddelen in te perken. Sinds april 1999 is het persoonlijke gebruik van diverse hulpmiddelen aan een maximum gebonden.

Voor onder meer incontinentiematerialen, diabetesteststrips en stomamaterialen is er een gebruiksnorm vastgesteld. Zo vergoedt de zorgverzekeraar per patiënt maximaal 455 stuks incontinentiematerialen per drie maanden.

Deze maatregelen hadden echter slechts een marginaal effect op de uitgaven aan medische hulpmiddelen die via de openbare apotheek worden verstrekt. Het feit dat de zorgverzekeraars de afgelopen jaren steeds hogere kortingspercentages bij de hulpmiddelen hebben bedongen is van grotere invloed geweest op de kostenontwikkeling. Met kortingspercentage die liggen rond de 15% van de verkoopprijs lijkt hier de belangrijkste rek overigens wel uit te zijn.

Vergrijzing

De vergrijzing van de Nederlandse bevolking is één van de belangrijke verklaringen van het structureel stijgend gebruik van hulpmiddelen. Van de door de openbare apotheek verstrekte hulpmiddelen is 68% bestemd voor iemand van 65 jaar of ouder. Bij incontinentiematerialen bedraagt het gebruiksaandeel van de 65-plussers zelfs 77%. Op jaarbasis gebruiken ouderen vijf keer zo veel hulpmiddelen als de gemiddelde Nederlander (zie figuur 2).

Figuur 1: omzet medische hulpmiddelen via de openbare apotheek in 2000 (%)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: via de openbare apotheek verstrekte hulpmiddelen per persoon in 2000