Geneesmiddelgebruik van mannen en vrouwen

1 juni 2001, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 136 Nr 22

Dat vrouwen meer medicijnen gebruiken dan mannen was bekend. De meest voor de hand liggende verklaring hiervoor is dat vrouwen medicinale anticonceptiva gebruiken en mannen niet. Toch is, zelfs na het buiten beschouwing laten van de anticonceptiemiddelen, het geneesmiddelengebruik bij vrouwen 1,5 keer zo groot als dat van mannen. Dit blijkt uit de door de SFK verzamelde gegevens met betrekking tot de via de openbare apotheek verstrekte voorschriften.

Mogelijke verklaringen

Een andere voor de hand liggende verklaring voor dit verschil in geneesmiddelenconsumptie is dat vrouwen gemiddeld 6 jaar ouder worden dan mannen (CBS StatLine). Deze verklaring lijkt aannemelijk, zeker omdat het geneesmiddelengebruik bij ouderen het hoogst is. Bij ouderen is het verschil tussen het gebruik van mannen en vrouwen inderdaad groter dan bij de hele bevolking. Dit lijkt de verklaring te bevestigen, echter voor alle leeftijdsgroepen behalve kinderen van 0 tot 9 geldt dat vrouwen meer gebruiken dan mannen.

Vrouwen van 65 jaar en ouder gebruiken 1,8 keer zoveel geneesmiddelen als mannen in die leeftijdsgroep. Tussen vrouwen en mannen jonger dan 65 varieert de verhouding van 1,2 tot 1,6. Het verschil in leeftijdsverwachting verklaart dus slechts een deel van het verschil in geneesmiddelenconsumptie tussen mannen en vrouwen.

Top-5 geneesmiddelen

Wanneer apart voor mannen en vrouwen wordt onderzocht wat de meest voorgeschreven geneesmiddelen zijn, doen zich een aantal verschillen voor (zie tabel 1). Waar de mannen het meest een pijnstiller consumeren, is het opvallend dat het meest gebruikte middel bij vrouwen niet de anticonceptiepil is, maar een kalmeringsmiddel.

Tabel 1: Top 5 geneesmiddelen in miljoenen voorschriften verstrekt via de openbare apotheek in 2000

Anatomische verschillen

In figuur 1 is het gebruik van mannen en vrouwen weergegeven per anatomische groep (ATC1). Het grootste verschil is te zien in het urogenitale stelsel en geslachtshormonen, hetgeen wordt veroorzaakt door de anticonceptiepil. Bovendien is er een opmerkelijk verschil binnen middelen die betrekking hebben op het centraal zenuwstelsel, waaronder de kalmerings- en slaapmiddelen. Mannen gebruiken relatief meer middelen voor de ademhaling en het hart- en vaatstelsel.

Figuur 1: geneesmiddelengebruik (in % van totaal aantal voorschriften) uitgesplitst naar anatomische groep en geslacht

Borrelpraat

Het feit dat vrouwen meer geneesmiddelen gebruiken dan mannen, is in een groepsdiscussie aan enkele Nederlanders (n=7; 3 mannen en 4 vrouwen) voorgelegd om reacties te peilen. Hoewel in kosten uitgedrukt er slechts een factor 1,2 verschil is - en dit verschil na correctie van het ouder worden van vrouwen nagenoeg verdwijnt - gaven alle mannen aan op basis van het verschil in gebruik door mannen en vrouwen een aparte premie ziektekostenverzekering te willen zoals er voor vrouwen ook een lager premiestelling geldt bij autoverzekeringen. Vrouwen brachten hier tegenin dat het feit dat vrouwen meer kalmeringsmiddelen gebruiken, alleen maar komt doordat er meer vrouwen met mannen samenwonen dan mannen met mannen.

Hieruit kan men concluderen dat bij een dergelijke discussie rationele argumenten al gauw vervangen worden door vooroordelen en verwijten, gevoed door een gebrek aan solidariteit. Ongenuanceerde interpretatie van bovengenoemde cijfers leidt aldus tot voorbarige en onjuiste conclusies.

Dit is een publicatie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen.
Overname van tekst, gegevens, tabellen of grafieken is toegestaan mits onder volledige bronvermelding.