De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) constateert dat de geneesmiddelenuitgaven gedurende het eerste kwartaal van 2001 sterk zijn gestegen. De openbare apotheken in ons land verstrekten gedurende de eerste drie maanden van dit jaar voor ƒ 1.820 miljoen aan geneesmiddelen aan het Nederlandse publiek; ƒ 200 miljoen meer dan in dezelfde periode een jaar geleden. Dit komt overeen met een uitgavengroei van 12,5%. Het afgelopen jaar bleef de toename van de geneesmiddelenuitgaven in ons land nog beperkt tot 7,8%. Het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport wist de toename van de geneesmiddelenuitgaven toen in belangrijke mate te beperken door apothekers wettelijke te verplichten om meer korting door te berekenen in de geneesmiddelenprijzen die zij in rekening mogen brengen bij de patiënt dan wel de zorgverzekeraar. Nu de `claw back'-maatregel een jaar van kracht is, heeft deze nog wel een reducerend effect op het uitgavenniveau, maar niet langer op de uitgavengroei. De stijging van 12,5% komt overeen met de structurele toename van de geneesmiddelenuitgaven van 11 à 12%. Als de geneesmiddelenuitgaven in deze mate blijven stijgen in 2001 zal er op jaarbasis ruim ƒ 800 miljoen meer aan geneesmiddelen worden besteed.

Nieuwe middelen

De introductie van nieuwe geneesmiddelen is de belangrijke verklarende factor voor de ontwikkeling van de geneesmiddelenuitgaven. Van de toename van de geneesmiddelenuitgaven van ƒ 200 miljoen is ƒ 53 miljoen oftewel 27% toe te schrijven aan geneesmiddelen die sinds 1998 of later in ons land verkrijgbaar zijn.

Gebruik hardlopers

Daarnaast is het vooral het toenemend gebruik van de bekende reeks hardlopers dat de groei van de geneesmiddelenuitgaven bepaalt. Aan geneesmiddelen die de maagzuurproductie remmen werd er gedurende de eerste drie maanden van dit jaar ƒ 23 miljoen meer besteed dan in dezelfde periode een jaar geleden. Het gebruik van maagzuurremmers steeg met 14%. Het gebruik van cholesterolverlagers nam met 15% toe met als resultaat dat er aan deze middelen ƒ 21 miljoen meer is uitgegeven. Aan tracheale sympathicomimetica (te gebruiken bij CARA) is ƒ 13 miljoen meer besteed. De uitgaven voor ontstekingsremmers bij reumatische aandoeningen vallen ƒ 11 miljoen hoger uit dan in 2000. Hiervan is het overgrote deel, ƒ 8 miljoen, toe te schrijven aan de in 2000 geïntroduceerde pijnstiller rofecoxib (merknaam Vioxx^®). Het gebruik van antidepressiva steeg gemeten in voorschriften met 12%. Deze middelen noteren een plus van ƒ 10 miljoen. Ten opzichte van het vorig jaar zijn er in het eerste kwartaal van 2001 6% meer geneesmiddelen verstrekt.

Hogere receptregelvergoeding

Tenslotte houdt de toename van de geneesmiddelenuitgaven dit jaar verband met de herijking van de vaste receptregelvergoeding die apotheken in rekening mogen brengen bij het afleveren van receptgeneesmiddelen. Per 1 januari 2001 is deze vergoeding verhoogd van ƒ  11,85 naar ƒ  12,45 per afgeleverd receptgeneesmiddel. De verhoging compenseert een deel van de inkomsten die de apothekers sinds het afgelopen jaar hebben moeten inleveren als gevolg van de hierboven genoemde 'claw back'-maatregel.

Figuur 1: toename geneesmiddelenuitgaven op kwartaalbasis (%)*

* Procentuele toename ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar daarvoor.