Eén op de vijf voorgeschreven geneesmiddelen heeft betrekking op het centraal zenuwstelsel. Daarmee behoren de geneesmiddelen in deze categorie tot de meest voorgeschreven geneesmiddelen in Nederland. In de eerste drie kwartalen van 2000 is er via de openbare apotheek bijna 19 miljoen keer een geneesmiddel verstrekt dat gericht is op het centraal zenuwstelsel. Hiermee was ruim ƒ 524 miljoen aan kosten gemoeid.

Het gaat om de volgende groepen geneesmiddelen (figuur 1):

• kalmerings- en slaapmiddelen;
• pijnstillers;
• antidepressiva;
• geneesmiddelen tegen epilepsie;
• parkinsonmiddelen;
• overige geneesmiddelen voor het centraal zenuwstelsel.

Vooral ouderen 

De kalmerings- en slaapmiddelen vormen de grootste groep binnen de categorie geneesmid-delen voor het centraal zenuwstelsel. In de periode januari - september 2000 zijn hiervoor via de openbare apotheek circa 9 miljoen geneesmiddelen verstrekt. Vooral ouderen gebruiken veel van deze middelen. 43,7% van de voorschriften voor kalmerings- en slaapmiddelen wordt verstrekt aan personen van 65 jaar of ouder.

Wordt Nederland depressiever?

De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) signaleert een sterke stijging in het gebruik van antidepressiva. De afgelopen vier jaar is het gebruik van deze geneesmiddelen jaarlijks met gemiddeld 12% gestegen. In de eerste negen maanden van dit jaar zijn er in de openbare apotheek 3,2 miljoen voorschriften voor antidepressiva afgeleverd. De SFK verwacht dat de kosten van de antidepressiva in 2000 op zo'n ƒ 260 miljoen zullen uitkomen.

Behalve dat er meer antidepressiva worden voorgeschreven, is de gemiddelde duur van een voorschrift over de laatste vier jaar met 2% per jaar gestegen tot 34 dagen per voorschrift.

Opmerkelijk is de ontwikkeling van het aantal voorschriften door het jaar heen. Het is reeds bekend dat in de wintermaanden meer antidepressiva gebruikt worden. In het laatste kwartaal stijgt het gebruik met ongeveer 10%. In het nieuwe jaar daalt het aantal voorschriften echter niet naar het oude niveau (figuur 2).

Figuur 1: afgeleverde geneesmiddelen voor het centraal zenuwstelsel, naar soort 
              (periode januari - september 2000)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: ontwikkeling antidepressivagebruik door het jaar heen 
             (periode eerste kwartaal 1997 t/m derde kwartaal 2000)