De gemiddelde kostprijs van door de openbare apotheek afgeleverde WTG-geneesmiddelen is de afgelopen jaren gestaag gestegen. In 1991 bedroegen de gemiddelde uitgaven voor een WTG-geneesmiddel nog ƒ 32,46, terwijl er in 1998 gemiddeld ƒ 43,74 voor een WTG-geneesmiddel moest worden neergeteld. De receptregelvergoeding voor de apotheek (ƒ 10,35 in 1991 respectievelijk ƒ 10,80 in 1998) is hierbij overigens niet inbegrepen. Al met al is er sprake van een gemiddelde jaarlijkse toename van de uitgaven per verstrekt WTG-geneesmiddel van 4,4 %. Hierbij moet bedacht worden dat er de afgelopen jaren substantiële prijsverlagingen zijn doorgevoerd. Zo verlaagde de farmaceutische branche in 1994 de geneesmiddelenprijzen met gemiddeld 5 %. De invoering van de Wet Geneesmiddelenprijzen medio 1996 deed het gemiddelde prijspeil met nog eens 15 % zakken. Zonder deze prijsverlagingen zou men nu gemiddeld ƒ 52,82 hebben moeten betalen voor een WTG-geneesmiddel.

Bijna viermaal zo duur

De belangrijkste verklaring voor de stijging van de kosten per voorgeschreven geneesmiddel is de verschuiving naar nieuwere, doorgaans duurdere, geneesmiddelen. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) berekent dat in 1998 met de groep geneesmiddelen die sinds 1 januari 1995 geïntroduceerd zijn een omzet van ƒ 434 miljoen gemoeid is. Dit is zo'n 10 % van de totale geneesmiddelenkosten in 1998.

Bij deze nieuwe geneesmiddelen zijn de kosten per voorschrift aanzienlijk hoger dan bij de WTG-geneesmiddelen die al langer verkrijgbaar zijn. De gemiddelde kostprijs binnen de groep nieuwe geneesmiddelen is met ƒ 151,18 per voorschrift bijna 4 keer zo als de gemiddelde kostprijs voor de totale groep.

Patiënt krijgt voor langere periode

Een andere verklaring voor de stijging van de kosten per voorgeschreven geneesmiddel is het feit dat er gemiddelde genomen voor een langere periode geneesmiddelen worden afgeleverd door de apotheek. Voor WTG-geneesmiddelen geldt overigens een maximale afleverduur teneinde eventuele verspilling te beperken. Als iemand voor de eerste keer een bepaald geneesmiddel krijgt voorgeschreven, wordt het medicijn doorgaans voor 15 dagen meegegeven. Daarna geldt een maximale afleverduur van 30 of 90 dagen (bij anticonceptiva 6 maanden). In 1991 kregen patiënten voor gemiddeld 38 dagen WTG-geneesmiddelen mee naar huis, terwijl in 1998 de gemiddelde afleverduur van WTG-geneesmiddelen 45 dagen was. In samenhang met bovenstaande prescriptieregeling kan men hieruit afleiden dat het chronisch gebruik van geneesmiddelen toeneemt.

Niet geknipt

Het feit dat apotheken per aflevering een steeds grotere hoeveelheid geneesmiddel meegeven, staat haaks op de suggestie die enkele weken terug binnen de PvdA-gelederen is geopperd. Men suggereerde toen dat de toename van het aantal receptregels in 1998 zou samenhangen met apotheken die ongeoorloofd op eigen initiatief voor een kortere periode geneesmiddelen zouden afleveren teneinde meer receptregelvergoeding te kunnen opstrijken; in de volksmond "knippen" genoemd. De door de SFK geconstateerde ontwikkeling spreekt de niet nader onderbouwde verdachtmaking duidelijk tegen.

Figuur 1: gemiddelde prijs (ƒ) per voorgeschreven WTG-geneesmiddelen, afgeleverd in de periode 1991-1998 (exclusief receptregelvergoeding)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Tabel 1: Top 5 kosten van geneesmiddelen die zijn geïntroduceerd na 1 januari 1995 
             Kosten en voorschriften in 1998