Via de openbare apotheek is in 1998 voor ƒ 150 miljoen (verkoopprijs inclusief BTW) aan incontinentiemateriaal afgeleverd. Dit blijkt uit de meest recente cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen. Ten opzichte van 1997 zijn de kosten met 9 procent gestegen. Deze kostenstijging is volledig terug te voeren op toegenomen gebruik. De gemiddelde kosten per verstrekking zijn het afgelopen jaar juist gedaald. Dit hangt onder meer samen met de korting die apothekers doorberekenen aan zorgverzekeraar. In de praktijk kunnen de kortingspercentages die apothekers doorberekeren aan de zorgverzekeraars oplopen tot zo'n 15 % van de verkoopprijs. Op macro niveau gaat het hierbij om een bedrag van ƒ 15 - ƒ 20 miljoen.

In totaal werd er in 1998 2,8 miljoen keer een incontinentieartikel verstrekt via de openbare apotheek. Per keer werden er gemiddeld 63 stuks afgeleverd, waardoor het totaal aantal verstrekte verbanden, slips en onderleggers uitkomt op 175 miljoen stuks. Een verstrekking kost gemiddeld ƒ 55 (ƒ 0,85 per stuk) (tabel 1). Incontinentiematerialen zijn zogenaamde machtigingsartikelen. Dit houdt in dat de gebruiker de kosten vergoed krijgt wanneer de zorgverzekeraar hiervoor toestemming geeft. Met ingang van 1 april 1999 is de Regeling hulpmiddelen 1996 gewijzigd. Deze wijziging houdt in dat de zorgverzekeraar voortaan alleen voor langdurige incontinentieklachten (langer dan twee maanden) inlegluiers en luierbroeken vergoed. Per drie maanden worden per persoon maximaal 455 inlegluiers, luierbroeken of onderleggers verstrekt. Dit komt neer op maximaal 5 stuks per dag. Hiermee hoopt het Ministerie dat dubbel gebruik van incontinentiematerialen (bijvoorbeeld een onderlegger en een luier tegelijkertijd) wordt voorkomen.

Het zijn voornamelijk ouderen die incontinentiematerialen gebruiken. 77,4 % van alle verstrekkingen in 1998 was bestemd voor personen van 65 jaar of ouder. Meer dan 80 % van al het door de openbare apotheek afgeleverde incontinentiemateriaal wordt verstrekt aan ziekenfondspatiënten. Bij geneesmiddelen ligt de verhouding tussen het gebruikt door de ziekenfondspatienten en het gebruikt door particulier verzekerden op 72 : 28 %. Het geringere particuliere aandeel bij hulpmiddelen zou er op kinnen duiden dat particulier verzekerden meer gebruik maken van andere distributiekanalen zoals verzendhuizen. Tot op heden zijn hierover op landelijk niveau geen betrouwbare cijfers beschikbaar.

Incontinentiemateriaal bestaat er in verschillende absorptievermogens, te weten, licht, matig, zwaar en extra zwaar absorberend. Er is ook incontinentiemateriaal dat niet absorbeert. Een voorbeeld hiervan is een onderlegger ter bescherming van het matras. De varianten licht en matig absorberend worden door de openbare apotheek het meest afgeleverd. 73,9 % van de verstrekkingen in 1998 betreft deze categorie (figuur 1).

De Zweedse fabrikant SCA Hygiene products (vroeger Mölnlyke) heeft het grootste marktaandeel wat betreft incontinentiemateriaal via de openbare apotheek. Deze fabrikant die onder meer met het merk Tena de markt betreedt heeft een omzetaandeel van 56,9 % (figuur 2). De merken Tena en Depend (Kimberly Clark Benelux BV) worden via de openbare apotheek het meest afgeleverd.

Tabel 1: kosten en hoeveelheid incontinentiemateriaal per verstrekking (cijfers openbare apotheek in 1998)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 1: verstrekkingen incontinentiemateriaal naar absorptievermogen (cijfers openbare apotheek in 1998)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: omzet incontinentiemateriaal per merk (cijfers openbare apotheek in 1998)