Openbare apotheken hebben in het derde kwartaal van 1998 ruim ƒ 17 miljoen bespaard door middel van generieke substitutie. 57,9% van deze totale besparing is gerealiseerd door merkgeneesmiddelen te vervangen door goedkopere generieke geneesmiddelen. De rest van de besparing is gerealiseerd door geneesmiddelen te vervangen door parallel geïmporteerde geneesmiddelen, goedkopere specialitès of apotheekbereidingen.

Met generiek maximaal ƒ 32 miljoen extra besparing per jaar

De gemiddelde substitutiegraad van openbare apotheken bedroeg in het derde kwartaal van 1998 40,1%. De substitutiegraad geeft de mate aan waarin apotheken de maximale substitutiebesparing weten te realiseren. Dit houdt in dat apothekers in het derde kwartaal van 1998 40,1% van de theoretisch maximaal haalbare besparing hebben gerealiseerd. Apothekers kunnen met het afleveren van generieke geneesmiddelen slechts in beperkte mate extra substitutiebesparingen realiseren. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) heeft berekend dat de substitutiebesparing in het derde kwartaal van 1998 met maximaal ƒ 8 miljoen stijgt als alle middelen waarbij (theoretisch) extra substitutiebesparing mogelijk is volledig worden vervangen door goedkopere generieke geneesmiddelen. De theoretische mogelijkheden voor additionele substitutie bedragen in het derde kwartaal in totaal bijna ƒ 26 miljoen. Deze besparingsmogelijkheid is voor het overgrote deel toe te schrijven aan het vervangen door goedkopere parallelgeïmporteerde geneesmiddelen. In de praktijk blijken deze besparingen echter moeilijk haalbaar doordat deze parallelimport in beperkte mate leverbaar is.

Elektronisch Voorschrijf Systeem

Uit het bovenstaande blijkt, dat de besparingsmogelijkheden met generieke geneesmiddelen weliswaar niet onbelangrijk, maar beperkt zijn. In de Meerjarenafspraak Curatieve Zorg besteden het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) daarentegen buitengewoon veel aandacht aan generieke substitutiemogelijkheden. De LHV heeft toegezegd dat artsen door middel van een Elektronisch Voorschrijf Systeem (EVS) tenminste ƒ 300 miljoen en mogelijk zelfs ƒ 450 miljoen kunnen besparen in het jaar 2002. Generieke substitutie moet hierbij het leeuwendeel opleveren. Uit de berekeningen van de SFK volgt dat deze inschattingen veel te optimistisch zijn. Mogelijk snijden de huisartsen zich met deze te optimistische inschatting in de eigen vingers, aangezien zij met VWS overeengekomen zijn dat de intensivering in hun praktijkkosten deels afhankelijk is van de mate waarin deze doelstellingen gehaald worden.

Daarbij kan worden opgemerkt dat bij deze afspraak tussen de LHV en VWS voorbij wordt gegaan aan de essentiële rol die de apotheker bij generieke substitutie speelt. Andersom geldt overigens dat de artsen geen enkele rol spelen bij het vervangen specialitès door parallelimport. Het is derhalve opmerkelijk dat de artsen deze besparingen volledig op het eigen conto willen schrijven.

Figuur 1: gerealiseerde substitutiebesparing naar productgroep
            Periode juli - september 1998

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Tabel 1: Top 5 Extra besparingsmogelijkheden door generieke geneesmiddelen,
            Periode juli - september 1998