In het Jaaroverzicht Zorg (JOZ) voor 1999 noemt het ministerie van VWS een aantal maatregelen om op korte termijn de groei van de kosten aan farmaceutische hulp te beperken. Eén van die maatregelen is het doelmatiger voorschrijven van snelgroeiende geneesmiddelen. VWS wil met deze maatregel ƒ 10 miljoen gulden op jaarbasis besparen op de kosten van geneesmiddelen.

Tot de geneesmiddelen waarmee de grootste uitgaven gemoeid zijn behoren o.a.:

• geneesmiddelen tegen maagzuurgerelateerde aandoeningen (omeprazol, ranitidine);
• cholesterolverlagende middelen (simvastatine);
• geneesmiddelen bij hoge bloeddruk (enalapril/enalaprilaat);
• antidepressiva (paroxetine).

De top 5 van de hardlopers (tabel 1) is goed voor 17% van de totale uitgaven aan geneesmiddelen die via de openbare apotheek worden verstrekt. Een gemiddelde apotheek levert jaarlijks 3.600 keer èèn van deze top-5-geneesmiddelen af.

VWS wil dat met name bij deze hardlopers de doelmatigheid in het voorschrijfgedrag wordt verbeterd. Aan het afleveren van deze middelen zullen volgens VWS nadere voorwaarden verbonden worden (bijvoorbeeld machtigingen). Verder wil VWS de groei bij deze middelen trachten te beperken door middel van voorlichtingscampagnes en de ontwikkeling van protocollen en spiegelinformatie.

Naast deze maatregel noemt VWS in het JOZ ook nog de volgende korte termijn maatregelen:

• zelfzorg geneesmiddelen worden per 1 januari 1998 niet meer vergoed vanuit het wettelijk verzekerde pakket (beoogde besparing ƒ 130 miljoen op jaarbasis);
• een aanscherping van het GVS (beoogde besparing ƒ 255 miljoen op jaarbasis).

Voor de langere termijn, het jaar 2000 en verder, gelden de aanbevelingen van de commissie Koopmans als leidraad voor het te formuleren beleid.

In het JOZ worden hierbij de volgende elementen uitgelicht:

• een uitbouw van het farmacotherapeutisch overleg tot een farmacotherapeutisch transmuraal overleg, waarin naast huisartsen en openbare apothekers ook medisch specialisten en ziekenhuisapothekers deelnemen, moet resulteren in het ontwikkelen van lokale en regionale formularia;
• een grotere verantwoordelijkheid van zorgverzekeraars bij de inkoop van geneesmiddelen;
• geneesmiddelen die poliklinisch worden voorgeschreven komen onder het ziekenhuisbudget.

De doelstelling voor de lange termijn is een additionele besparing van ƒ 700 miljoen binnen de huidige kabinetsperiode

Tabel 1: Top-5 uitgaven geneesmiddelen
            periode januari - september 1998