Kosten psychofarmaca met 9,2% gestegen

Tot de psychofarmaca (ATC-codes N05 en N06) behoren geneesmiddelen bij ADHD, antipsychotica, antidepressiva en benzodiazepines, en een (beperkt) aantal overige middelen die niet bij deze grote groepen horen. Van de in totaal 2,5 miljoen mensen met een of meerdere verstrekkingen van psychofarmaca in 2023 kregen 750.000 personen middelen uit meerdere groepen.

Openbare apotheken verstrekten in 2023 voor bijna € 260 miljoen aan psychofarmaca. Terwijl het aantal patiënten toenam met 1,7% (ruim 40.000 mensen), namen de geneesmiddelenkosten toe met 9,2% ten opzichte van 2022. Vooral de middelen bij ADHD (+12%) en de antipsychotica (+11%) lieten een stijging in de kosten zien.

Stijgers

De kostenstijging van de ADHD-middelen houdt gelijke tred met de toename van het aantal gebruikers (ook 12%). De kostenstijging van de antipsychotica is vooral toe te schrijven aan de kosten voor aripiprazol en lithium. Voor aripiprazol namen de kosten toe met 17% van € 15 miljoen in 2022 naar bijna € 18 miljoen in 2023. Enerzijds komt dit door een toename van het aantal gebruikers (+9,5%) en anderzijds door een verschuiving in gebruik naar duurdere producten (+12%). Dit laatste hangt mogelijk samen met het tekort aan aripiprazol.

Voor lithium namen de kosten toe met 55% van € 4,6 miljoen in 2022 naar € 7,2 miljoen in 2023. Terwijl het aantal gebruikers van lithium met 2,0% groeide, namen de kosten per standaarddosering (DDD) met 58% veel sterker toe. In de loop van 2022 ontstond een tekort aan geregistreerde producten met lithiumzouten. De wél beschikbare producten waren duurder: producten uit het buitenland met tijdelijke toestemming van de IGJ waren ongeveer anderhalf keer duurder per DDD en apotheekbereidingen tienmaal zo duur per DDD. De hoge kosten voor de apotheekbereiding hangen samen met het verwerken van de risicovolle stof lithium. Het tekort is voor het merendeel opgevangen door apotheekbereidingen (86% van de DDD’s) en voor een klein deel door producten uit het buitenland waarvoor de IGJ tijdelijk toestemming heeft gegeven (14% van de DDD’s).