Gebruiksduur bij eerste uitgifte opioïd neemt af

Bij de behandeling van pijn kan een arts, indien niet-medicamenteuze behandelingen of behandelingen met paracetamol of NSAID’s onvoldoende helpen, kiezen voor opioïde pijnstillers. Om bijwerkingen en gewenning van deze middelen te voorkomen, worden eerst zwakwerkende en vervolgens pas sterkwerkende opioïden toegepast.

In totaal ontvingen in 2023 bijna 1,1 miljoen mensen één of meer verstrekkingen van een opioïde pijnstiller, een toename van 2,3% ten opzichte van 2022. Parenterale producten, zoals injecties, zijn in de cijfers van dit artikel niet meegeteld omdat deze producten vooral in de oncologie of palliatieve fase worden gebruikt.

Sterkwerkend

Van de 1,1 miljoen gebruikers van opioïden hebben ongeveer 637.000 mensen hiervan ten minste eenmaal een sterkwerkend opioïd verstrekt gekregen, een stijging van 3,1% ten opzichte van 2022. Oxycodon is met 489.000 gebruikers in 2023 het meest gebruikte middel (68%) binnen de sterkwerkende opioïden. Dit aandeel is in de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven. De grootste stijging in gebruikers was in 2023 te zien bij morfine. Het aantal morfinegebruikers steeg ten opzichte van 2022 met 15% naar 68.000.

Eerste uitgifte

Op basis van het gedeclareerde tarief voor een eerste terhandstelling kreeg in 2023 80% van de gebruikers van sterkwerkende opioïden een eerste uitgifte (EU) van deze pijnstiller, nagenoeg hetzelfde percentage als in 2022.

Om inzicht te krijgen in de voorgeschreven gebruiksduur van sterkwerkende opioïden bij een EU heeft de SFK het gemiddeld aantal voorgeschreven gebruiksdagen berekend. Het gemiddeld aantal gebruiksdagen dat voorgeschreven wordt bij een EU van een sterkwerkend opioïd lag in 2024 (januari-september) op 9,1. Dit is een afname van meer dan één dag (-13%) ten opzichte van 2019, waar het aantal voorgeschreven gebruiksdagen nog op 10,4 lag.