13% meer gebruikers van biologicals

Biologicals zijn biologische geneesmiddelen, gemaakt van eiwitten van levende organismen. In deze rubriek focust de SFK met biologicals op de groep van geneesmiddelen die de werking van het immuunsysteem onderdrukken en die worden toegepast bij chronische ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis, psoriasis en de ziekte van Crohn. Tot deze groep behoren onder meer de TNF-alfaremmers, JAK-remmers* en interleukineremmers. De SFK beschouwt zowel het originele biological, als eventuele biosimilars als onderdeel van deze groep middelen.

Hoewel een biosimilar geen exacte kopie is van het origineel, zijn ze wel gelijkwaardig. Biosimilars zijn doorgaans goedkoper.
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2023 ruim 374.000 keer een geneesmiddel uit de groep van biologicals, aan 98.000 unieke gebruikers. In 2022 waren dat nog 341.000 verstrekkingen aan 86.500 unieke gebruikers. Ook de geneesmiddelkosten namen toe: van € 657 miljoen in 2022 naar € 743 miljoen in 2023.
In de afgelopen vijf jaar verdubbelde het aantal gebruikers bijna, want in 2019 telde de SFK 55.000 gebruikers. De kosten stegen in dezelfde periode met ruim 50%: in 2019 bedroegen deze € 489 miljoen.

Meest verstrekt

De meest verstrekte biologicals in 2023 waren adalimumab met 135.000 verstrekkingen (36% van alle verstrekkingen) en etanercept met 49.000 verstrekkingen (13%). Waar bij adalimumab in 2023 bijna 80% van deze verstrekkingen een biosimilar betrof, was dit voor etanercept bij een derde van de verstrekkingen het geval.
De grootste groep voorschrijvers van biologicals zijn reumatologen: ongeveer 41% van alle biologicals in 2023 werd door hen voorgeschreven, gevolgd door dermatologen met 18%. Zowel reumatologen als dermatologen schreven het vaakst adalimumab voor, respectievelijk 38% en 26% van al hun biologicalverstrekkingen. Bij reumatologen komt etanercept op plek 2 met 26%, en bij dermatologen is dat de interleukineremmer ustekinumab met 21%.

*Hoewel JAK-remmers officieel geen biologicals zijn, beschouwt de SFK de JAK-remmers in deze rubriek wél tot de groep van biologicals en biosimilars vanwege hun positie in de behandeling van chronische ontstekingsziekten.”