Met pseudoniemen beter beeld medicijngebruik

Een patiënt kan in verschillende apotheken geneesmiddelen ophalen. In iedere apotheek heeft de patiënt doorgaans een ander patiëntnummer. Daardoor kan de SFK comedicatie die in een andere apotheek is opgehaald niet zonder meer meenemen in rapportages. Met zogeheten pseudoniemen is dit wel mogelijk. Sinds 2017 werkt de SFK samen met ZorgTTP, een trusted third party die persoonsgegevens onomkeerbaar versleutelt binnen de wettelijk toegestane mogelijkheden. Naast de periodieke aanlevering van verstrekkings gegevens aan de SFK worden patiëntgegevens vanuit het apotheekinformatiesysteem middels een aparte datastroom via ZorgTTP als pseudoniemen naar de SFK gestuurd. Met een betekenisloos koppelnummer kan de SFK vervolgens de pseudoniemen en verstrekkingsgegevens aan elkaar koppelen en zo patiënten over verschillende apotheken volgen zonder dat de identiteit van die personen bij de SFK bekend wordt. Voor apotheken die pseudoniemen aanleveren kan de SFK in rapportages, zoals de KISS-matrix en de landelijke uitvraag van kwaliteitsindicatoren, comedicatie vanuit andere apotheken waarvan de SFK pseudoniemen ontvangt meenemen in de berekeningen. Daardoor kunnen indicatorscores verbeteren, maar alleen maximaal als ook alle collegaapotheken pseudoniemen aanleveren. De SFK-rapportages bieden geen inzicht op het niveau van de patiënt in medicatie die elders is verstrekt, omdat de SFK niet met zekerheid kan vaststellen of patiënten daartoe toestemming hebben gegeven.

Een keer meetellen

De SFK ontving in 2020 van ongeveer 90% van haar deelnemers pseudoniemen. Op basis daarvan schat de SFK dat van alle gebruikers van receptplichtige geneesmiddelen 17% meer dan één apotheek bezocht. Meestal ging het om zowel een poliklinische apotheek als een wijkapotheek, of om twee verschillende wijkapotheken. Pseudoniemen worden door de SFK ook gebruikt voor het schatten van landelijke gebruikersaantallen. Zonder pseudoniemen telt een patiënt net zo vaak mee als hij in verschillende apotheken komt. Met pseudoniemen telt iedere patiënt maar één keer mee, ongeacht in hoeveel apotheken hij of zij geneesmiddelen heeft opgehaald.

Patiëntgegevens via TTP-software gepseudonimiseerd naar SFK

Schematisch overzicht van de datastromen.

SFK-deelnemers die willen controleren of zij pseudoniemen aanleveren aan de SFK kunnen dit doen via www.sfk.nl/pseudoniemen (inloggen)