PrEP-pil krijgt voet aan de grond in Nederland

De PrEP-pil is op doktersrecept beschikbaar voor mensen die niet hiv-geïnfecteerd zijn, maar wel een substantieel risico lopen op een hiv-infectie. Voordat iemand met PrEP begint, moeten hiv-infectie en andere SOA’s worden uitgesloten en moet de nierfunctie worden gecheckt. Deze controles moeten regelmatig worden herhaald zolang iemand PrEP toepast. De Gezondheidsraad heeft in maart 2018 de regering geadviseerd om PrEP te verstrekken aan mensen met een hoog risico en daarbij goede medische begeleiding te organiseren.
Het hiv-middel dat als PrEP-pil wordt gebruikt is het combinatiepreparaat dat bestaat uit emtricitabine 200 mg en tenofovirdisoproxil 245 mg, bekend onder de naam Truvada. Dit combinatiemiddel is op de markt gebracht voor de behandeling van hiv. In combinatie met minimaal één of twee andere hiv-middelen heeft het daarbij nog steeds een plaats.
Het combinatiepreparaat kan ook worden gebruikt als Post-Expositie Profylaxe (PEP). Met die toepassing wordt een hiv-infectie voorkomen nadat risicovol contact heeft plaatsgevonden.
Omdat niet alle gebruikers de genoemde combinatie als PrEP-pil gebruiken, beschouwt de SFK iemand als PrEP-pilgebruiker als geen andere hiv-medicatie wordt gebruikt én als de gebruiker zelf de kosten betaalt. De PrEP-pil wordt namelijk net als andere profylactisch toegepaste geneesmiddelen niet vergoed vanuit het basispakket. De combinatie wordt wel vergoed bij de behandeling van een hiv-infectie en bij toepassing als PEP.

Doseringsregimes

Voor de toepassing van de PrEP-pil zijn twee doseringsregimes. Bij continue-gebruik is de dosering één tablet per dag. Als iemand de PrEP-pil alleen inneemt rond een risicovol contact kan worden volstaan met vier tabletten per blootstellingsmoment. Uit de data van de SFK blijkt dat onder de drieduizend gebruikers van de PrEP-pil in 2018 geen duidelijke voorkeur bestaat voor één van beide regimes.
De figuur toont dat het gebruik van de PrEP-pil in november 2017 sterk begint toe te nemen. Wellicht speelt het patentverloop van Truvada in september 2017 een rol. Daardoor kwamen goedkopere varianten van de combinatie beschikbaar en daalden de gemiddelde kosten per verstrekte tablet met ruim 90% van € 17,50 naar ongeveer € 1,40 in december 2018. De kosten bij eenmaal daags gebruik komen daarmee uit op ongeveer € 42 per maand. Dat is zonder de kosten voor de farmaceutische zorg van de apotheek.
Het is niet verwonderlijk dat vooral apotheken in grote steden de PrEP-pil verstrekken. Apotheken in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Nijmegen – in die volgorde – tellen de meeste gebruikers. Gezamenlijk maken de gebruikers uit deze steden al bijna 80% uit van het totale aantal.

Aantal gebruikers van PrEP-medicatie via openbare apotheken (sinds juli 2017)

Toename PrEP-gebruik sinds november 2017