Helft apotheekbezoekers maakt eigen risico vol

Naar schatting maakte de helft van de volwassen apotheekbezoekers in 2016 het verplichte eigen risico van € 385 vol. De SFK baseert zich bij deze berekening op de declaraties van genees- en hulpmiddelen binnen de basisverzekering die apothekers bij verzekeraars in rekening brachten. Bovendien nemen we aan dat mensen het eigen risico vanwege ziekenhuisbezoek sowieso volmaken als ze één of meer voorschriften van een medisch specialist hebben ontvangen, ook al zijn de uitgaven aan genees- en hulpmiddelen minder dan het verplichte eigen risico.
40% van de totale apotheekomzet binnen de basisverzekering bestaat uit de omzet tot het maximum van het eigen risico van € 385 per persoon. Dat komt neer op € 1,7 miljard. Zorgverzekeraars zullen dit bedrag niet geheel ten laste van het eigen risico boeken, omdat ook declaraties van andere zorgverleners ten laste van het eigen risico vallen. In volgorde van declareren wordt het eigen risico van de verzekerde aangesproken. Huisartskosten en kosten voor verloskundige zorg en kraamzorg vallen daarbuiten.
Bovendien wordt aan verzekerden die jonger zijn dan 18 jaar helemaal geen eigen risico in rekening gebracht. Deze groep maakt 20% uit van de Nederlandse bevolking en is verantwoordelijk voor 5% van de totale apotheekomzet binnen het basispakket. Dit komt neer op een bedrag van € 0,2 miljard.

Afschaffen eigen risico

Naast het verplichte eigen risico kunnen verzekerden kiezen voor een vrijwillige verhoging van het eigen risico met maximaal € 500 in ruil voor een lagere zorgpremie. In de verkiezingsprogramma’s van de grotere partijen valt op dat GroenLinks, PvdA, PVV en SP het eigen risico volledig willen afschaffen. Het CDA wil het eigen risico verlagen. Als de nieuwe regering zou besluiten om het eigen risico af te schaffen, stijgen de collectieve zorguitgaven volgens het Centraal Planbureau (CPB) met € 3,7 miljard. Dit bedrag zal oplopen tot € 4,5 miljard in 2021.
Omdat de onderbouwing van de financiering van het afschaffen van het eigen risico sterk uiteen loopt tussen de verschillende partijen, is het maar de vraag of een nieuw kabinet daadwerkelijk zal besluiten om het eigen risico af te schaffen.

Alternatieven

Er gaan geluiden op om – net als bij de huisarts – de kosten van de farmaceutische zorgtaken van de apotheek buiten het eigen risico te houden. De materiaalkosten van de geneesmiddelen blijven dan wel tot het eigen risico behoren. De apotheekvergoeding voor receptplichtige geneesmiddelen en overige zorgprestaties (zoals medicatiebeoordeling) voor volwassenen die hun eigen risico niet volmaken bedroeg in 2016 iets meer dan € 250 miljoen. Dat geldt voor 43% van de apotheekbezoekers. Per premiebetaler betekent dat een verhoging van ongeveer € 1,50 per maand.
Een ander alternatief is, zoals onder meer ouderenorganisaties bepleiten, om de als zeer nuttig beschouwde prestatie medicatiebeoordeling buiten het eigen risico te laten vallen. De kostenstijging die dit met zich meebrengt voor de premiebetaler zal bovendien verwaarloosbaar zijn, omdat bijna 93% van alle mensen met een medicatiebeoordeling hun eigen risico volmaken.

Tabel: Apotheekuitgaven 2016 ten laste van eigen risico of zorgverzekering

40% van apotheekomzet wordt verrekend met het eigen risico