Driekwart van medicijnen generiek verstrekt

Het aantal verstrekkingen van generieke receptplichtige geneesmiddelen nam in 2016 met 5 miljoen toe tot 172 miljoen, een stijging van 3%. Een generiek geneesmiddel is een merkloze variant van een spécialité dat op de markt mag worden gebracht als het patent van het spécialité is verlopen. De kosten van generieke geneesmiddelen zijn doorgaans veel lager dan die van spécialités.

Zo maken generieke geneesmiddelen 74,1% van alle receptplichtige geneesmiddelverstrekkingen uit, maar zijn ze slechts verantwoordelijk voor 16,8% van de geneesmiddelkosten die apothekers vorig jaar in rekening brachten bij de zorgverzekeraars. Een behandeling met een generiek middel kost gemiddeld € 2,57 per maand.

Substitutiegraad

Vorig jaar nam de substitutiegraad voor het eerst sinds jaren af, van 97,1% in 2015 tot 96,4% vorig jaar. Met de substitutiegraad wordt de mate bedoeld waarin apothekers een generiek geneesmiddel verstrekken als er een keuze is tussen merkloze geneesmiddelen en spécialités. Als zo’n keuze kan worden gemaakt spreken we van multisource geneesmiddelen. Geneesmiddelen waarvan alleen spécialités beschikbaar zijn worden singlesource geneesmiddelen genoemd.

Apothekers zijn echter niet altijd vrij om bij multisource geneesmiddelen voor een generieke variant te kiezen, want soms wijzen zorgverzekeraars een spécialité aan binnen hun preferentiebeleid. Bovendien hebben pa-tiënten het recht om vanwege medische noodzaak een ander geneesmiddel te gebruiken dan wat preferent is aangewezen. Dat kan dan een spécialité zijn. Verder doet zich bij pregabaline de situatie voor dat apotheken het spécialité Lyrica moeten verstrekken als het middel wordt voorgeschreven voor de indicatie neuropathische pijn, omdat tot medio 2017 het patent op deze indicatie nog berust bij Pfizer, de leverancier van Lyrica.

Ogenschijnlijke daling

De daling van de substitutiegraad in 2016 kan geheel worden verklaard doordat een generieke variant van maagzuurremmer omeprazol gedurende de eerste helft van 2016 als spécialité in de G-Standaard was opgenomen. De oorzaak van de vermelding als spécialité is dat de leverancier voor deze generieke variant de ‘fantasienaam’ Omecat gebruikt en dat geneesmiddelen met een ‘fantasienaam’ in de G-Standaard automatisch het kenmerk spécialité krijgen.

Op verzoek van de leverancier kan dat kenmerk worden gewijzigd in generiek. Zo’n kenmerkwijziging heeft voor Omecat halverwege 2016 plaatsgevonden.

Als Omecat – dat in 2106 door een aantal zorgverzekeraars als preferent is aangewezen – het gehele jaar als generiek product in de G-Standaard zou zijn opgenomen, dan zou de substitutiegraad in 2016 evenals in 2015 uitgekomen zijn op 97,1%.

Grafiek: Aandeel generieke receptplichtige pakketgeneesmiddelen in volume en geneesmiddelkosten (2016)

Generieke middelen zijn goed voor 74% van de verstrekkingen en 16,8% van de kosten