Kwart miljoen magistrale bereidingen in 2015

Nederlandse apotheken verstrekten in 2015 ruim een kwart miljoen keer een bereiding met een niet-standaard samenstelling. Dat wil zeggen dat van die bereidingen de apothekers zelf de bestanddelen vastlegden in het apotheekinformatiesysteem. De SFK kan niet nagaan of de apotheek deze verstrekkingen zelf heeft bereid óf door een collega-apotheker of een ‘grootbereider’ op maat heeft laten bereiden. Bijna een kwart van deze  verstrekkingen betreft een levering in een weekdoseersysteem. Bij deze weekleveringen gaat het vooral om geneesmiddelen in een sterkte die niet op de markt is gebracht door farmaceutische bedrijven, maar waaraan – vaak voor ouderen – wel behoefte bestaat.

Landelijk protocol

Naast deze kwart miljoen bereidingen verstrekten de apotheken ongeveer een gelijk aantal bereidingen volgens een landelijk protocol, zoals FNA of LNA. Deze bereidingen zijn in de G-Standaard opgenomen en ingedeeld in de productgroep Magistrale Receptuur (MR). Ook voor deze groep bereidingen geldt dat de SFK niet kan nagaan door wie deze producten bereid zijn. Voor de derde groep bereidingen, de doorgeleverde bereidingen – productgroep DB in de G-Standaard – is bekend dat deze door grootbereiders worden geproduceerd volgens een standaardprotocol. Ze zijn door de grootbereiders bij Z-Index aangemeld voor opname in de G-Standaard. In 2015 verstrekten  apotheken 7,5 miljoen keer zo’n doorgeleverde bereiding. Ongeveer 30% daarvan betrof een weeklevering. Bij de cijfers over verstrekte bereidingen is hun vergoedingsstatus buiten beschouwing gelaten. Daarom wordt hier ook niet ingegaan op de consequenties van de beperking van aanspraak van bereidingen in maart 2015 en de daarop volgende discussie.

Sterk afwijkende cijfers

Bovenvermelde cijfers wijken sterk af van die van twee jaar daarvoor. De reden daarvan is dat in 2013 veel minder doorgeleverde bereidingen in de G-Standaard stonden vermeld. Dat waren toen vooral doorgeleverde bereidingen zonder sterk werkzame stoffen, zoals neutrale zalven en crèmes. Doorgeleverde bereidingen werden in de jaren vóór 2014 wel verstrekt door apotheken, maar ze werden als magistrale receptuur (productgroep MR) of als magistrale bereidingen op basis van bestanddelen in het apotheeksysteem vastgelegd. In 2013 telde de SFK 2,7 miljoen verstrekkingen van doorgeleverde bereidingen, 2,1 miljoen keer een verstrekking uit de productgroep MR en 1,8 miljoen keer een bereiding op basis van bestanddelen. Alleen van deze laatste groep werden in 2013 bereidingen als weekleveringen verstrekt, ongeveer een derde van het genoemde aantal van 1,8 miljoen.

Bestanddelen

De kwart miljoen in 2015 door apotheken verstrekte magistrale bereidingen bestaan gemiddeld uit 2,6 bestanddelen. Dat zijn niet alleen werkzame bestanddelen, maar ook hulpstoffen, zoals vulmiddelen, water en basiszalven en -crèmes. Ook lege capsules en hulpmiddelen zoals infusiesystemen maken onderdeel uit van bereidingen. Van de werkzame bestanddelen werd dexamfetamine in 2015 het vaakst toegepast in een magistrale bereiding. In 7,7% van die bereidingen kwam dat middel voor. De doorgeleverde bereidingen met deze stof kwamen recent in het nieuws, omdat een geregistreerd spécialité – met een veel hogere prijs – beschikbaar is gekomen. Apothekers mogen daarom de doorgeleverde bereiding niet meer verstrekken. Het overgrote deel van de magistrale bereidingen van dexamfetamine betreft afwijkende sterktes ten opzichte van de doorgeleverde bereiding.

Tabel: Meest verwerkte werkzame stoffen (met aandeel) in magistrale bereidingen (2015)

Dexamfetamine is verwerkt in 7,7% van magistrale bereidingen