Verhoudingsgewijs meer vrouwen met ADHD

In 2015 zullen de Nederlandse apotheken naar verwachting 245 miljoen keer een receptgeneesmiddel verstrekken, 100 miljoen keer (41%) is dat voor een man en 145 miljoen keer (59%) voor een vrouw. Uitgedrukt in standaarddagdoseringen (DDD) zullen apothekers dit jaar 3,8 miljard DDD’s aan mannen vertrekken en 5,0 miljard aan vrouwen, in totaal 8,8 miljard. Dat is een stijging van 40% in vergelijking met tien jaar geleden, toen het om 6,3 miljard DDD’s ging. Dit komt overeen met een gemiddelde jaarlijkse toename van 3,4%. De groei komt voornamelijk door vergrijzing, de ontwikkeling van richtlijnen en het beter volgen daarvan. De genoemde stijging was voor mannen en vrouwen niet hetzelfde.
De SFK heeft onderzocht in welke geneesmiddelgroepen op ATC4-niveau het gebruik door beide seksen sterk verschilt met tien jaar geleden. Voor de meeste geneesmiddelen blijkt die verhouding niet of maar beperkt te verschillen voor beide seksen.
Voor een tweetal aandoeningen, acne en ADHD, zijn opmerkelijke verschillen te zien. In beide gevallen gaat het om een toename van het vrouwenaandeel. De SFK vond geen geneesmiddelgroepen waarbij het aandeel voor mannen in tien jaar tijd zo spectaculair is toegenomen.

Acne

Bij geneesmiddelen bij acne is de man-vrouwverhouding in tien jaar het sterkst gewijzigd. Dat geldt vooral voor de retinoïden, zowel in orale vorm (D10BA) als voor dermatica (D10AD). De aandelen in DDD’s voor vrouwen zijn met 21 respectievelijk 18 procentpunten gestegen. Dit komt doordat het gebruik bij vrouwen is gestegen en bij mannen ongeveer gelijk is gebleven. Dit houdt zonder twijfel verband met het feit dat de anti-acne pil Diane 35 enkele jaren geleden in opspraak raakte, waarna ook de vergoeding daarvan is gestopt. Ook bij een andere geneesmiddelengroep bij acne, de antibacteriële dermatica (D10AF), is een toename in het aandeel voor vrouwen opgetreden. Die toename bedraagt 5 procentpunten en komt niet door meer gebruik door vrouwen – ze gebruiken zelfs minder dan tien jaar geleden – maar doordat mannen nog minder gebruiken dan in 2005.

ADHD

Een opmerkelijke stijging van het ‘vrouwenaandeel’ is waarneembaar bij de groep ADHD-middelen (N06BA). Dat aandeel is in tien jaar tijd met 10 procentpunten gestegen. Absolute cijfers lijken een ander beeld te geven. Anno 2015 gebruiken mannen nu 30 miljoen meer DDD’s aan ADHD-middelen dan tien jaar geleden, terwijl die stijging voor vrouwen 15 miljoen DDD’s bedraagt. Toch is het aandeel voor vrouwen gestegen van 21% naar 31%.

Figuur 1: Procentuele verdeling M/V (op basis van DDD’s) per geneesmiddelengroep (2005-2015).

Bij orale acnemiddelen grootste mutatie in man-vrouwverhouding