Therapietrouw bisfosfonaten in gemiddelde apotheek 67%

Volgens de NHG-Standaard Fractuurpreventie, die in 2012 de NHG-Standaard Osteoporose verving, staat bij een fractuurrisico de behandeling met vitamine D en calcium voorop. Bij een hoog fractuurrisico wordt aan dit beleid een bisfosfonaat toegevoegd. In principe moet na vijf jaar het gebruik van bisfosfonaten worden gestaakt. Vanwege bijwerkingen en strenge innamevoorschriften is therapietrouw vaak een probleem. Uit onderzoek van de SFK naar therapietrouw van de gebruikers van bisfosfonaten per apotheek, blijkt dat bij een tiende van de apotheken niet meer dan 56% van de gebruikers van deze middelen therapietrouw is. Aan de andere kant van het spectrum kent een tiende van de apothekers meer dan 77% therapietrouwe bisfosfonaatgebruikers. Een percentage van 100% is niet haalbaar in verband met advies om in principe na vijf jaar te stoppen met het gebruik.

Therapietrouwrapportages

De SFK biedt met de therapietrouwrapportage osteoporose deelnemende apotheken inzicht in hun eigen cijfers. Omdat de rapportage ook landelijke therapietrouwcijfers laat zien, krijgen apothekers een beeld van hun verbeterpotentieel. De rapportage maakt onderdeel uit van de SFK webrapportage Therapietrouw, waarin de therapietrouw van gebruikers van een twaalftal geneesmiddelgroepen aan bod komt.
Globaal komt de berekening van therapietrouw op het volgende neer. Binnen de meetperiode wordt van alle verstrekkingen van de geneesmiddelen uit de betreffende groep het aantal dagen waarvoor de verstrekkingen zijn bedoeld bij elkaar opgeteld (teller). Dat aantal wordt gedeeld door het aantal dagen in de meetperiode (noemer). Als deze verhouding 80% of meer bedraagt, wordt een bisfosfonaatgebruikers als therapietrouw in die periode beschouwd, anders als therapieontrouw. Momenteel kan de SFK deze berekeningen uitsluitend uitvoeren op verstrekkingen binnen één apotheek of binnen een groep samenwerkende apotheken. De SFK bereidt maatregelen voor om de therapietrouwberekeningen te kunnen uitvoeren op alle verstrekkingen, ook die bij andere apotheken.

Afnemend aantal gebruikers

Nederlandse apothekers verstrekten in 2014 aan 240.000 gebruikers een bisfosfonaat. Het ging daarbij om ruim 2,1 miljoen verstrekkingen. Drie kwart van deze gebruikers zijn vrouwen boven de 50 jaar. De SFK constateert een afname van het aantal gebruikers in de afgelopen jaren. Zo gebruikten in 2012 en 2013 respectievelijk nog 265.000 en 255.000 mensen een bisfosfonaat. Dit betekent niet per se dat er minder mensen met een risico op fracturen zijn. De daling is mogelijk een gevolg van het naleven van de vernieuwde NHG-Standaard, waarin preventie van fracturen met calcium en vitamine D voorop staat.

Figuur 1: Percentage therapietrouwe bisfosfonaatgebruikers voor openbare apotheken in percentielen.

De SFK rapportage Therapietrouw biedt inzicht in verbeterpotentieel