Ophef over bijwerkingen Thyrax laat markt onberoerd

De schildklier produceert twee hormonen, levothyroxine (T4) en liothyronine (T3), die beide noodzakelijk zijn voor een normaal niveau van diverse stofwisselingsprocessen in het lichaam. T4 zelf is  vrijwel niet actief, het lichaam zet het eerst om in het actieve T3. Als de schildkier onvoldoende of geen hormonen meer aanmaakt, bieden geneesmiddelen met deze hormonen uitkomst. Het  gebruik van T4 als geneesmiddel heeft daarbij de voorkeur boven T3, omdat T4 gelijkmatigere hormoonspiegels oplevert. Bovendien blijven de fysiologische omzettingsmechanismen dan benut. Het aantal gebruikers van het schildklierhormoon levothyroxine bedroeg in 2007 nog 340.000. In de tussenliggende periode is het aantal gebruikers jaarlijks zeer gelijkmatig met gemiddeld 5% gestegen tot 490.000. Het aantal gebruikers van T3 is veel kleiner: ongeveer 4900.

Thyrax marktleider

Het merk Thyrax is al heel lang marktleider bij de geneesmiddelen met levothyroxine. Uitgedrukt in het aantal tabletten bedraagt het marktaandeel van Tyrax in de eerste helft van 2015 ongeveer 74%. Voor Euthyrox, dat een groter aanbod heeft in hoeveelheden T4 per tablet, was dat ongeveer 18%. Beide merken hebben ongeveer in gelijke mate ‘last’ gehad van de introductie van de generieke varianten van leverancier Teva Pharmachemie die sinds eind 2013 levothyroxine in de handel brengt. Deze leverancier heeft sindsdien geleidelijk een marktaandeel verworven van ruim 6% in het tweede kwartaal van 2015.

Wijziging van verpakking

Ophef over een toename van het aantal bijwerkingen van Thyrax, waarvan het landelijk bijwerkingencentrum Lareb eind 2014 gewag maakte, heeft niet geleid tot een merkbare omzetdaling. Een wijziging van de verpakking in het najaar van 2013 werd in verband gebracht met meldingen van gebruikers die wezen op een te sterk werkende schildkier. De tabletten waren eerst met negentig stuks los verpakt in een bruine glazen pot en zijn dat sindsdien in een aluminium blisterverpakking. Een onderzoek dat de fabrikant in opdracht van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen moest uitvoeren, kon geen verschil in kwaliteit blootleggen tussen de tabletten in de pot en in de strip. De tabletten in doordrukstrips bleken wel iets stabieler.
Het aantal personen die zich met genoemde klachten bij Lareb meldden, bedroeg ongeveer 1800. Aanvankelijk waren dat er minder: bijna 90% meldde zich na media-aandacht voor dit probleem in februari 2015. Volgens Lareb realiseerden veel mensen zich pas toen dat de klachten die ze al enige tijd ervoeren, waren begonnen met de wijziging van de verpakking.

Figuur 1: Marktaandelen verschillende varianten van levothyroxine (miljoen tabletten per kwartaal).

Voorzichtige ontwikkeling generiek levothyroxine na introductie