Beperkte stijging uitgaven farmacie

Door de bevolkingsgroei en de vergrijzing neemt de vraag naar zorg al jaren toe. Uitgedrukt in aantallen verstrekte standaarddagdoseringen (DDD), steeg het gebruik van farmaceutische zorg ten laste van het basispakket het afgelopen jaar met 2,9%. Dat is een sterkere toename dan de afgelopen twee jaren, toen de vraag naar zorg met slechts 1,1% en 2,5% toenam. Vooral de overheveling van fertiliteitshormonen naar het ziekenhuisbudget, lagere tariefinkomsten voor apothekers en lagere geneesmiddelenprijzen door patentverloop zorgden ervoor dat de uiteindelijke uitgavenstijging slechts 1,0% bedraagt.
Ondanks deze beperkte toename zijn de uitgaven van € 4128 miljoen het op één na laagste bedrag van de afgelopen tien jaar. Ook historisch gezien is de uitgavenstijging van 1% zeer beperkt. Tussen 2008 en 2011 namen de  uitgaven jaarlijks met gemiddeld 2% toe en in de jaren daarvoor zelfs met 6% tot 8%. Deze beperkte stijging is een meevaller voor de minister van VWS, omdat zij in de laatste rijksbegroting voor 2014 uitging van een stijging van ruim 4,3%. Deze meevallers zijn niet nieuw. Al een aantal jaren gebruikt de minister meevallers binnen de farmaceutische zorg om kostenstijgingen elders in de zorg op te vangen.

Overheveling

De overheveling van de financiering van fertiliteitshormonen vanuit de aanspraak farmaceutische zorg naar het ziekenhuisbudget had een drukkend effect op de groei van de uitgaven. In 2013 kwamen de uitgaven aan deze overgehevelde geneesmiddelen nog uit op € 33 miljoen. Het financiële effect van de overheveling op de uitgaven aan farmaceutische hulp is daarmee lager dan in 2011 en 2012, toen voor respectievelijk € 375 miljoen en € 181 miljoen aan uitgaven vanuit de openbare farmacie werd overgeheveld.

Eerste uitgifte

Voor geneesmiddelen die mensen voor het eerst meekrijgen mogen apothekers van de overheid al vanaf juli 2008 een hoger tarief in rekening brengen. Op verzoek van verzekeraars staat dit tarief vanaf 1 januari 2014 apart op de rekening als een eerste uitgifte gesprek. De invoering hiervan is niet zonder slag of stoot verlopen. Bij patiënten bleek de naam ‘eerste-terhandstellingsgesprek’ dagelijks tot onbegrip te leiden. Omdat apotheken het eerste uitgifte gesprek minder vaak in rekening brachten, had dit een drukkend effect op de uitgaven van naar schatting € 30 miljoen.

Lagere prijzen

Ook patentverloop had een verlagend effect op de uitgaven. De uitgaven aan geneesmiddelen waarvoor in 2014 een generieke variant beschikbaar kwam, daalden per saldo met € 66 miljoen. In absolute zin had de generieke introductie van capecitabine tabletten het grootste effect. De uitgaven aan deze middelen halveerden in 2014.
Vanaf 2015 telt deze daling niet meer door in de uitgaven aan farmaceutische zorg. Per 1 januari is dit middel, net als een aantal andere oncolytica, overgeheveld naar het ziekenhuisbudget.

Figuur 1: Uitgaven aan farmaceutische zorg in het basispakket via openbare apotheken (in mln. €)

De uitgaven aan farmaceutische zorg in 2014 zijn de op één na laagste van afgelopen 10 jaar