ADHD: afnemende groei

Nederlandse openbaar apothekers verstrekten in totaal in het afgelopen kalenderjaar 1,4 miljoen keer een geneesmiddel dat kan worden gebruikt bij ADHD. Dat zijn 75.000 verstrekkingen meer dan in 2012, wat overeenkomt met een stijging van bijna 6% ten opzichte van 2012. Dit is het laagste groeipercentage sinds de opkomst van de ADHD-middelen. Bovendien bestendigt dit de afnemende groei van het gebruik van deze middelen die sinds enkele jaren is ingezet. Sinds 2007, het jaar met de hoogste stijging (+34%) aan ADHD-medicatie, neemt de groei van het aantal verstrekkingen af. Alleen 2010 vormde daarop een uitzondering. In dat jaar bedroeg de stijging 18%. In de jaren 2011 en 2012 kwam de toename uit op respectievelijk 15% en 9%. In 2013 telde methylfenidaat zo’n 1,3 miljoen verstrekkingen en was daarmee verantwoordelijk voor 92% van het totaal aantal verstrekkingen van ADHD-middelen. Andere middelen in dezelfde geneesmiddelgroep droegen slechts beperkt bij aan het verschil in aantal verstrekkingen tussen 2012 en 2013.

Jonge kinderen

Wordt in totaal een groei van het aantal verstrekkingen methylfenidaat gezien, bij de jongste kinderen lijken artsen iets terughoudender met het voorschrijven van dit middel. Binnen deze groep is namelijk niet alleen sprake van een daling van het aantal verstrekkingen, maar ook van het aantal startende gebruikers. Aan kinderen tot 10 jaar verstrekten de apothekers vorig jaar 5% minder vaak methylfenidaat. Het aantal gebruikers van methylfenidaat in de leeftijdscategorie tot 10 jaar bedroeg vorig jaar in totaal ongeveer 25.000 kinderen. Dat zijn er 1100 minder dan in 2012. Vorig jaar werd aan 2250 6-jarigen één keer of vaker methylfenidaat afgeleverd. Dat komt, gerelateerd aan het aantal leeftijdgenoten, neer op 10,7 per duizend 6-jarigen. In 2012 waren dat er nog 11,5. De leeftijd met naar verhouding het hoogste aantal gebruikers van methylfenidaat – 71,9 gebruikers per 1000 inwoners – was in 2013 13 jaar. Die piek lag in 2012 met 69,3 gebruikers per 1000 inwoners bij 12 jaar. Het gebruik van ADHD-middelen bij jongeren blijkt vooral gestart te worden op initiatief van specialisten.

Eerste voorschriften

Specialisten zijn verantwoordelijk voor ongeveer 85% van de eerste voorschriften aan kinderen tot 10 jaar. Boven die leeftijd neemt hun aandeel binnen de eerste voorschriften geleidelijk af. Hierbij heeft de SFK het aantal eerste voorschriften bepaald op basis van het aantal terhandstellingprestaties met een eerste uitgiftetoeslag. Hoewel deze prestatie ook van toepassing is als een wisseling van geneesmiddel, toedieningsvorm of sterkte heeft plaatsgevonden, geeft dit een goede indruk van de mate waarin specialisten verantwoordelijk zijn voor startende gebruikers.

Figuur 1: Aantal gebruikers van het ADHD-middel methylfenidaat per 1000 inwoners naar leeftijd, 2012-2013

Er is een lichte groei te zien in het gebruik van methylfenidaat, maar een afname tot de leeftijd van tien jaar.