11% gebruikt oogmedicatie

Oogmedicatie wordt ingezet bij een diversiteit aan aandoeningen, waaronder ooginfecties, droge ogen, allergische reacties, glaucoom, oogontstekingen. Niet zelden zijn de geneesmiddelen die in de vorm van oogdruppels en/of -zalven worden gebruikt ook bekend als geneesmiddel voor systemische toepassingen. Het aantal mensen dat jaarlijks voor oogmedicatie een beroep doet op de apotheek schommelt al jaren zo rond de 1,8 miljoen. De variatie in dat aantal lijkt vooral te worden veroorzaakt door variaties in het aantal gebruikers van medicatie met enkelvoudige antibiotica, de groep middelen met de meeste gebruikers. Zo was dat aantal in 2013 ruim 650.000 en in 2011 zo’n 70.000 groter. In deze groep worden twee middelen veruit het vaakst voorgeschreven: fusidinezuur en chlooramfenicol. Dit laatste middel is een antibioticum dat, in het verre verleden in Europa en nu nog altijd in de derde wereld, een systemische toepassing kent, bij onder andere cholera. In 2013 gebruikten 340.000 mensen oogmedicatie met alleen chlooramfenicol en ongeveer twee derde van dat aantal een middel met alleen fusidinezuur.  In 2007 was die verhouding precies omgekeerd. Toen werden 380.000 mensen behandeld met fusidinezuur, en dat was ongeveer anderhalf keer zo veel als het aantal mensen dat in dat jaar chlooramfenicol kreeg. Qua omvang vormen de ruim 600.000 mensen die jaarlijks oog medicatie gebruiken ter bescherming van de ogen tegen uitdroging, ook wel kunsttranen genoemd, de tweede groep. Oogmedicatie met anti-allergische middelen worden jaarlijks door ongeveer 350.000 mensen gebruikt. De verstrekkingen van deze middelen concentreren zich voornamelijk in het hooikoortsseizoen. Ruim 70% van de verstrekkingen vindt plaats in de maanden maart tot en met juli. Zo’n 240.000 mensen per jaar ontvangen glaucoommedicatie van de apotheken. Gemiddeld gebeurt dat per persoon vijf keer per jaar.

NSAID’s

Binnen de oogheelkunde worden twee soorten ontstekingsremmende middelen gebruikt: corticosteroïden en nsaid’s. De eerste groep middelen wordt zowel zelfstandig – 120.00 gebruikers – als in combinatie met één of meer antibiotica – 200.000 gebruikers – toegepast. NSAID’s worden in de vorm van oogdruppels toegepast bij of ter voorkoming van ontstekingsreacties na cataractoperaties. Binnen deze groep middelen doen zich de laatste jaren relevante verschuivingen voor ten aanzien van de voorkeur van voorschrijvers. Het middel broomfenac (Yellox) heeft in twee jaar na de introductie een marktaandeel van een kwart verworven. Bij de plaatsbepaling van het middel wordt het beperkt aantal doseermomenten per dag – twee – als voordeel genoemd. Overigens maakte ook nepafenac (Nevanac) drie jaar eerder als nieuwkomer een soortgelijke ontwikkeling door.

Figuur 1: Ontwikkeling van marktaandelen van NSAID-oogdruppels op basis van aantallen gebruikers

De nieuwkomer broomfenac stijgt snel naar een marktaandeel van 25%