Stoppen met roken 2013 minder succesvol

Geneesmiddelen bij stoppen met roken zijn niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Toch komen ze vanaf begin 2013, evenals in 2011, voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking als ze worden toegepast binnen stoppen-met-rokenprogrammma’s. Afhankelijk van de zorgverzekeraar mag de verzekerde zijn stoppen-metrokengeneesmiddelen al dan niet van de eigen apotheek betrekken. Sommige verzekeraars laten hun verzekerden volledig vrij in de keuze van de apotheek, andere verwijzen hiervoor naar een aangewezen landelijk werkende apotheek. Er zijn ook zorgverzekeraars waar beide regelingen naast elkaar bestaan, waarbij de vergoeding vaak niet volledig is als de geneesmiddelen niet bij de aangewezen landelijk werkende apotheek worden afgenomen. Als de stoppen-met-rokenmedicatie bij een andere dan de eigen apotheek wordt betrokken, bestaat het risico dat de apotheken over en weer niet altijd over een volledig en actueel medicatieoverzicht beschikken.

Opnieuw toename

De vergoeding van medicatie binnen stoppen-met-rokenprogramma’s leidde in 2011 tot een forse stijging van het aantal verstrekkingen van varenicline (Champix), het meest gebruikte receptplichtige middel bij stoppen met roken. In 2011 telde de SFK 260.000 verstrekkingen, zo’n 150% meer dan in 2010, toen de regeling niet van kracht was. Per januari 2012 werd de regeling weer afgeschaft en zakte het aantal verstrekkingen terug naar 100.000, iets onder het niveau van 2010. Nu in 2013 de regeling weer opnieuw is ingevoerd, wijzen de cijfers over de eerste acht maanden opnieuw op een toename van het aantal verstrekkingen van varenicline. De SFK constateert een stijging van 24.000 verstrekkingen ten opzichte van dezelfde periode in 2012 (+35%), maar dat aantal blijft sterk achter bij de stijging van 74.000 verstrekkingen in de eerste acht maanden van 2011. De (her)opname van stoppen-met-rokenmedicatie in het basispakket is daarmee minder succesvol dan in 2011.

Geheel 2013

Het is praktisch onmogelijk om op basis van de cijfers van de eerste acht maanden van dit jaar een realistische voorspelling te doen voor heel 2013. Het verstrekkingenpatroon van varenicline in de afgelopen jaren wisselt daarvoor te sterk. Het aantal verstrekkingen van dit middel door Nederlandse apotheken ligt in augustus van dit jaar ongeveer op hetzelfde niveau als in de jaren waarin stoppen-met-rokenmedicatie niet werd vergoed. Het is moeilijk te voorspellen of het aantal verstrekkingen in de laatste vier maanden een opleving zal doormaken. Omdat er vooralsnog geen aanwijzingen zijn dat de regeling volgend jaar niet meer bestaat, ontbreekt – anders dan in 2011 – de druk om nog voor het einde van het jaar de stoppen-met-rokenbehandeling afgerond te hebben. Daarom is de verwachting dat een eventuele stijging dit najaar niet dezelfde proporties zal hebben als in 2011.

Andere middelen

Andere receptplichtige geneesmiddelen bij stoppen met roken zijn de antidepressiva nortriptyline en bupropion. Nortriptyline (Nortrilen) kent voor stoppen met roken geen geregistreerde indicatie, maar heeft volgens de NHG-Standaard Stoppen met roken daarbij wel een plaats. Het is voor de SFK niet vast te stellen in welke mate nortriptyline als antidepressivum dan wel bij stoppen met roken wordt gebruikt. Hierdoor is het middel minder geschikt dan varenicline om het succes van geneesmiddelvergoeding bij stoppen met roken aan af te meten. Dat geldt om een andere reden ook voor bupropion dat als Zyban bij stoppen met roken wordt toegepast. Van dat middel neemt het gebruik de laatste jaren gestaag af.
Na een jaar waarin geneesmiddelen bij stoppen met roken waren uitgesloten van vergoeding, zijn ze sinds januari van 2013 weer opgenomen in het basispakket bij een integrale aanpak van stoppen met roken. Nederlandse apotheken verstrekken in 2013 aanmerkelijk minder van deze middelen dan in 2011.

Figuur 1: Het aantal verstrekkingen van varenicline (Champix) en bupropion (Zyban) per maand (2010-2013).

Het gebruik van het stoppen-met-rokenmiddel varenicline blijft in 2013 achter bij dat in 2011