Nederland behoudt bescheiden positie in Europa

Het bedrag dat in Nederland gemiddeld per inwoner aan geneesmiddelen wordt besteed, is in 2011 met 2,6% gestegen. In België en Duitsland vielen die stijgingen met respectievelijk 3,5% en 5,5% hoger uit, in Frankrijk met 1,7% iets lager. De uitgaven aan geneesmiddelen per hoofd van de bevolking liggen in de genoemde landen hoger. Frankrijk is met € 566 koploper in Europa. De Franse uitgaven per hoofd liggen bijna 60% hoger dan in ons land. Deze uitgaven zijn in België 14% (€ 407) en in Duitsland 44% (€ 513) hoger dan hier. Het West-Europees gemiddelde ligt met € 400 in 2011 op vrijwel hetzelfde niveau als in 2009 (€ 402) en 2010 (€ 401). Frankrijk, Zwitserland en Duitsland steken traditioneel met kop en schouders boven dat gemiddelde uit.

Bezuinigen

Aan de andere kant van het uitgavenspectrum ligt Engeland, waar de uitgaven per hoofd van de bevolking met € 229 nog steeds het laagst zijn. Een belangrijke reden voor dit lage bedrag is dat de verstrekking van dure geneesmiddelen hier is voorbehouden aan ziekenhuizen. De uitgaven aan de dure middelen vallen daarmee buiten de extramurale scope. In Nederland is vanaf 2012 een begin gemaakt met de overheveling van enkele dure geneesmiddelen naar het ziekenhuisbudget. In 2011 zijn de uitgaven aan dure middelen – gemiddeld € 72 per persoon – nog in de cijfers betrokken.  Zuidelijke landen in Europa hebben traditiegetrouw lagere geneesmiddeluitgaven per inwoner. Portugal (€ 271), Italië (€ 312), en Spanje (€ 322) hebben in 2011 per inwoner minder uitgegeven aan geneesmiddelen dan het jaar daarvoor. Bovendien hebben zij gemeld ook in 2012 verder te hebben bezuinigd op geneesmiddeluitgaven. In noordelijker regionen hebben ook Ierland, Denemarken en Finland in 2011 hun geneesmiddeluitgaven weten te drukken. Daarbij liggen de uitgaven per hoofd van de bevolking in Denemarken ook nog eens onder het niveau van de zuidelijke landen.

Vergrijzing

De verschillen in uitgaven aan geneesmiddelen per hoofd van de bevolking kunnen deels worden verklaard door de vergrijzing. In Nederland gebruikt iemand van 65 jaar of ouder driemaal zo veel geneesmiddelen als gemiddeld. In ons land was in 2011 slechts 15,6% van de bevolking 65 jaar of ouder. In Frankrijk, België en Duitsland ligt het aandeel 65-plussers met respectievelijk 16,7%, 17,2% en 20,7% een stuk hoger. Ook speelt de omvang van het gebruik van generieke geneesmiddelen een rol. De Nederlandse apotheken verstrekten in 2011 in 63% van de gevallen een generiek middel. Dit is vergelijkbaar met landen als Duitsland (65%)  en Engeland (69%). In landen als Frankrijk, Italië, België en Spanje ligt dit aandeel in de range van 10% tot 27% veel lager. Tot slot draagt het terughoudend voorschrijfbeleid van Nederlandse artsen bij aan de relatief lage uitgaven aan geneesmiddelen per hoofd van de bevolking in ons land.

Aandeel in zorgkosten

Gerelateerd aan de totale kosten van de gezondheidszorg 0bedroeg in 2011 het aandeel van de uitgaven aan geneesmiddelen in Nederland 9,6%. Daarmee neemt Nederland evenals in voorgaande jaren een bescheiden positie in te midden van de West-Europese landen. Koploper is Frankrijk, waar de uitgaven aan geneesmiddelen bijna een vijfde uitmaken van de totale uitgaven aan gezondheidszorg. In het algemeen blijkt het aandeel van de uitgaven aan farmaceutische hulp groter naarmate het land zuidelijker ligt. In Engeland en Denemarken maken de uitgaven aan geneesmiddelen met respectievelijk 7,9% en 5,1% een relatief klein aandeel uit van de totale zorgkosten.

Figuur 1: Geneesmiddelenuitgaven via apotheekhoudenden per hoofd van de bevolking in 2011 in €.
Bij het West-Europees gemiddelde is rekening gehouden met de bevolkingsomvang per land.

Nederland ligt nog altijd onder het West-Europees gemiddelde, net boven de zuidelijke landen