Meer ouderen, meer geneesmiddelen

Het einde van de Tweede Wereldoorlog maakte van 1946 het jaar met het grootste aantal geboorten sindsdien in Nederland. Dit is nog steeds te merken in de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking. Qua aantal vormen deze nu 67-jarigen niet de grootste groep, want die eer valt volgens CBS-cijfers te beurt aan mensen die geboren zijn in 1964.

67-jarigen

Op 1 januari van dit jaar hadden ongeveer 229.000 babyboomers uitzicht om in 2013 de 67-jarige leeftijd te bereiken. Deze mensen zijn in 1946 geboren en vormen als groep het front van de naoorlogse geboortegolf. Ter vergelijking: het aantal mensen dat begin dit jaar uitzicht had om de 68-jarige leeftijd te behalen bedroeg 163.000, een verschil van 67.000 personen. Bij interpretatie van bijvoorbeeld het geneesmiddelengebruik van nu en dat van tien jaar geleden is het van belang te weten dat dit jaar 95.000 mensen meer de 67-jarige leeftijd bereiken dan in 2003, toen het er 134.000 waren. Dat komt neer op een verschil van 70%.

Meeste gebruik

In het eerste halfjaar van 2013 gebruikten de mensen die in 1946 zijn geboren gezamenlijk per maand gemiddeld 18,9 miljoen standaarddagdoseringen (DDD) aan receptplichtige geneesmiddelen. Daarmee voert de groep 67-jarigen de lijst aan met het hoogste geneesmiddelengebruik per leeftijdsjaar. Anders ligt het als het gebruik wordt uitgedrukt in het aantal DDD’s per persoon, want dan voeren de mensen die in 1931 zijn geboren, en dit jaar 82 jaar worden, de lijst aan. Aan de in 1946 geborenen verstrekten Nederlandse openbare apotheken in de eerste helft van dit jaar gemiddeld 80 DDD’s per maand. Aan de mensen uit 1931 verstrekten de apotheken gemiddeld 125 DDD’s per persoon per maand. Bij nog hogere leeftijd neemt het door de SFK geregistreerde gebruik af, maar dat betekent niet per se dat mensen die ouder zijn ook minder geneesmiddelen gebruiken. Naarmate de leeftijd vordert, neemt het aandeel van de mensen die in verpleeghuizen verblijven toe. De SFK beschikt echter niet over landelijk betrouwbare cijfers over het geneesmiddelengebruik in die instellingen.

Tien jaar geleden

In het eerste halfjaar van 2003 gebruikten de toen 67-jarigen in totaal bijna 8,6 miljoen DDD’s per maand. In dezelfde periode van dit jaar gebruikten de nu 67-jarigen 18,9 miljoen DDD’s. Het geneesmiddelengebruik van 67-jarigen is daarmee in tien jaar tijd meer dan verdubbeld. Uitgedrukt in DDD’s per persoon per maand beperkt de toename zich tot 30%: in 2013 gebruikten de 67-jarigen gemiddeld 80 DDD’s per maand, in 2003 waren dat 62 DDD’s. Het in de tegenwoordige tijd ouder worden, blijkt gepaard te gaan met meer geneesmiddelengebruik. Vooral geneesmiddelen voor cardiovasculair risicomanagement maken in belangrijke mate dat verschil uit. Van de 18 DDD’s per maand die de 67-jarigen van nu meer slikken dan de 67-jarigen van 2003, zijn 4,5 DDD’s toe te schrijven aan de bestrijding van hoge bloeddruk door RAASmiddelen (ATC2: C09), 4,2 DDD’s aan cholesterolverlagers (ATC2: C10) en 4,0 DDD’s aan maagzuurremmers (ATC2: A02). Andere geneesmiddelgroepen hebben veel minder invloed. Zo dragen de antithrombotica (ATC2: B01) maar met 1,3 DDD per persoon per maand bij aan het verschil in het geneesmiddelgebruik. De geneesmiddelkosten per maand, op basis van de apotheekinkoopprijs (AIP), en exclusief de vergoeding voor de dienstverlening, zijn voor de 67-jarigen in tien jaar tijd met ruim € 10 afgenomen van € 37,50 in 2003 tot € 26,80 dit jaar (-30%). 

Figuur 1: Vergelijking van 2013 met 2003 voor de groep mensen die op 1 januari van de respectievelijke jaren uitzicht hadden om in dat jaar 67 te worden (2003 = 100%).

Geneesmiddelgebruik van 67-jarigen is, net als de omvang populatie, in 2013 hoger dan in 2003