Geneesmiddeluitgaven ouderen dalen sterker

Naar verwachting bedragen in 2013 de uitgaven aan geneesmiddelen die tot het wettelijk verzekerd pakket behoren en via de openbare apotheken worden verstrekt, inclusief de vergoeding voor de zorgverlening door apothekers, bijna € 4,4 miljard. Dit is € 800 miljoen minder dan in 2008. Dat komt neer op een daling van 16% in vijf jaar. In diezelfde vijf jaar zijn de uitgaven aan geneesmiddelen voor ouderen – 65 jaar en ouder – met 9% afgenomen. In 2008 bedroegen die uitgaven € 2,1 miljard en dit jaar komen ze uit op € 1,9 miljard.
In het algemeen kent de vermindering van de uitgaven in de genoemde periode twee belangrijke oorzaken. In de eerste plaats is dat de daling van de gemiddelde geneesmiddelkosten door de prijzenwet, het preferentiebeleid van zorgverzekeraars en door het aflopen van patenten van een aantal veel gebruikte geneesmiddelen. Daarnaast is de afgelopen twee jaar een aantal dure geneesmiddelen overgeheveld van het budget farmaceutische zorg naar dat van de ziekenhuizen.

Per persoon

Per inwoner van Nederland zullen de gemiddelde uitgaven aan pakketgeneesmiddelen in 2013 uitkomen op zo’n € 280. Dat is 18% lager dan in 2008, toen dat nog € 342 was. Ook voor de 65-plussers liggen de gemiddelde uitgaven per persoon lager dan in 2008. Die daling bedraagt 23% en is, anders dan bij de totale uitgaven voor deze groep, juist groter dan die voor alle inwoners. In 2013 bedragen de uitgaven voor 65-plussers ongeveer € 735 per persoon tegen € 950 in 2008.
Deze dalingen zijn niet te verklaren door een afname van het geneesmiddelgebruik per persoon, want die zijn juist toegenomen in de afgelopen vijf jaar. De gemiddelde inwoner van dit land gebruikt dit jaar, uitgedrukt in standaarddagdoseringen, zo’n 5% meer geneesmiddelen dan in 2008, de 65-plussers zelfs 7%.

Top 10 uitgaven

In grote lijnen vertoont de lijst van geneesmiddelgroepen op ATC4-niveau met de hoogste uitgaven voor 65-plussers hetzelfde beeld als die lijst voor alle inwoners. Beide lijsten worden aangevoerd door de groep middelen die bestaan uit een combinatie van een luchtwegverwijder met een ander middel (R03AK, onder meer Seretide, Symbicort). Voor 65-plussers wordt hieraan in 2013 naar verwachting € 88 miljoen uitgegeven. De cholesterolverlagers van het statine-type (C10AA) nemen op beide lijsten de tweede plaats in.In de top 10 van de lijst van alle inwoners komen slechts drie ATC4-groepen voor die niet in de top 10 van de 65-plussers voorkomen. Dat zijn de calciumantagonisten van het dihydropyridine-type (C08CA, onder meer amlodipine, nifedipine), die bij hoge bloeddruk en angina pectoris kunnen worden ingezet, de RAS-II-remmers (C09CA) en ACE-remmers (C09AA). Deze laatste zijn hoge-bloeddrukmiddelen.

Specifiek 65-plussers

De hierboven genoemde top 10 gaat over de totale uitgaven aan middelen bij 65-plussers. Hierin komt geen enkele groep middelen voor die ook in de top 10 staat van middelen waarbij het aandeel van 65-plussers in de totale uitgaven het hoogst is. Deze lijst wordt – niet verrassend – aangevoerd door de dementiemiddelen (N06DA) waarvan rivastigmine deel uitmaakt. Van deze groep middelen wordt 96% van de uitgaven besteed aan 65-plussers.
Op de lijst van de groep middelen met de hoogste uitgaven bij 65-plussers komen deze dementiemiddelen, met een totaal aan uitgaven van € 11 miljoen pas op plaats 45. Nummer twee van de lijst met relatief hoge 65-plus uitgaven zijn, met een aandeel van 93%, de hartglycosiden (C01AA, onder meer Lanoxin) afkomstig van vingerhoedskruid, digitalis purpurea. Deze groep staat met € 5,7 miljoen op plaats 70 in de lijst van uitgaven voor ouderen.

Tabel 1: Top 10 van de uitgaven aan 65-plussers per geneesmiddelgroep op ATC4-niveau in 2013. Dit is een prognose gebaseerd op de cijfers van de eerste tien maanden van dit jaar.

De top 10 van geneesmiddelgroepen voor ouderen lijkt op die voor alle inwoners