West-Europese geneesmiddeluitgaven nivelleren

Het bedrag dat gemiddeld per inwoner van Nederland aan geneesmiddelen wordt besteed, is in 2010 met 1,8% gestegen tot € 347.In landen om ons heen liggen de uitgaven aan geneesmiddelen 13% (België) tot 60% (Zwitserland) hoger. In België is in 2010 gemiddeld € 393 per hoofd van de bevolking besteed aan geneesmiddelen, in Duitsland € 487. In Frankrijk bedroegen de uitgaven € 556 per persoon. Zwitserland gaf - net als in 2009 - gemiddeld het meeste geld uit aan geneesmiddelen. Daar gaf de doorsnee inwoner € 579 uit aan medicijnen. Aan de andere kant van het uitgavenspectrum ligt Engeland, waar de uitgaven per hoofd van de bevolking nog steeds het laagst zijn, maar in 2010 met 17 % zijn gestegen van € 209 naar € 244. Een belangrijke reden voor dit lage bedrag is dat de verstrekking van dure geneesmiddelen in Engeland is voorbehouden aan ziekenhuizen. Deze uitgaven vallen daarmee buiten de extramurale scope. Bij de gemiddelde uitgaven per Nederlander zijn wél van de levering van dure geneesmiddelen inbegrepen(gemiddeld € 66 per persoon in 2010). 

Nivellering

In vergelijking met het lage niveau in Denemarken liggen de uitgaven per hoofd van de bevolking in ons land zo’n 32% hoger. Zuid-Europese landen hebben traditiegetrouw eveneens lage geneesmiddeluitgaven per inwoner. Nederland bevond zich in 2010 boven het niveau van Portugal (€ 309), Italië (€ 322), en Spanje (€ 344). Uit de cijfers van de West-Europese landen blijkt dat landen met jaarlijkse uitgaven die het meest boven het gemiddelde uitgaan (Zwitserland en Frankrijk) in 2010 een  daling van de geneesmiddeluitgaven per hoofd van de bevolking laten zien. In Engeland dat de laagste geneesmiddeluitgaven per hoofd van de bevolking kent namen die uitgaven sterk toe (+17% t.o.v. 2009). Dit heeft een nivellerend effect, waardoor de dure en goedkope West-Europese landen meer naar elkaar toe schuiven. Het West-Europees gemiddelde ligt in 2010 (€ 401) op vrijwel hetzelfde niveau als in 2009 (€ 402).

Verklaringen

De verschillen in uitgaven aan geneesmiddelen zijn deels te verklaren door de vergrijzing. In Nederland is slechts 15,5% van de bevolking 65 jaar en ouder. In Frankrijk, België en Duitsland ligt het aandeel 65-plussers met respectievelijk 16,6%, 17,2% en 20,7% een stuk hoger. Een persoon van 65 jaar of ouder gebruikt in ons land driemaal zo veel geneesmiddelen als gemiddeld. Een andere reden voor de relatief lage uitgaven in ons land is het gebruik van generieke geneesmiddelen. De Nederlandse apotheken leverden in 2010 in 61% van de gevallen een generiek middel. Dit is vergelijkbaar met landen als Duitsland (63%) en Groot-Brittannië (67%). In andere landen, zoals Frankrijk, Spanje, België en Italië ligt dit aandeel in de range van 10 tot 25% veel lager. Daarnaast dragen een terughoudend voorschrijfbeleid en slikgedrag, typerend voor Nederlandse, bij aan de relatief lage uitgaven aan geneesmiddelen per hoofd van de bevolking in ons land. 

Aandeel in zorgkosten

Als de uitgaven aan farmaceutische hulp worden gerelateerd aan de totale kosten van de gezondheidszorg, neemt Nederland traditiegetrouw een bescheiden positie in te midden van de West-Europese landen. In 2010 had 9,7% van de totale zorgkosten in Nederland betrekking op geneesmiddelenuitgaven (pakket en niet-pakket) via apotheekhoudenden. Hiermee blijft ons land op hetzelfde, in verhouding met andere West-Europese landen, lage, niveau van 2009. Koploper is Frankrijk, waar de uitgaven aan geneesmiddelen 15,8% uitmaken van de totale uitgaven aan gezondheidszorg in 2010. In Denemarken is dit aandeel met 7,3% het laagst.

figuur 1: Geneesmiddelenuitgaven via apotheekhoudenden per hoofd van de bevolking in 2010

De geneesmiddelbestedingen in Nederland zijn van een vergelijkbaar laag niveau als die in de van oudsher zuinige Zuid-Europese landen. In 2010 zijn de dure en goedkope West-Europese landen meer naar elkaar toe geschoven.