Uitgaven 2012 met 10% omlaag

Data en feiten is de jaarlijkse publicatie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen met cijfers over het voorafgaande kalenderjaar en een blik vooruit op het huidige jaar. In de uitgave komen actuele ontwikkelingen binnen de openbare farmacie aan de orde. De cijfers over het geneesmiddelengebruik in Nederland hebben betrekking op de door openbare apotheken verstrekte geneesmiddelen en zijn gebaseerd op de gegevens afkomstig van 95% van alle openbare apotheken in Nederland.

Gematigde groei

Uit Data en feiten 2012 blijkt dat de Nederlandse openbare apotheken in 2011 voor € 5.001 miljoen aan geneesmiddelen verstrekten die behoren tot het basispakket van de zorgverzekeringswet. Het uitgavenniveau ligt hiermee € 78 miljoen hoger dan in 2010. Dat komt overeen met een stijging van 1,6%. Vooral het toenemend gebruik van dure geneesmiddelen droeg bij aan de stijging van de uitgaven. De beperking van de aanspraak op anticonceptiva en prijsverlagingen bij generieke geneesmiddelen - met name als gevolg van het steeds uitgebreidere preferentiebeleid van zorgverzekeraars - zijn er de belangrijkste oorzaken van dat de uitgavengroei gematigd is. In het licht van de verwachte structurele uitgavenstijging voor de farmaceutische zorg en in vergelijking met toenamecijfers uit het verleden, is er voor het vierde opeenvolgende jaar sprake van een zeer beperkte toename van de uitgaven. In de jaren 2008 tot en met 2011 bedroeg de jaarlijkse stijging gemiddeld 1,8%. In de periode 2004 tot en met 2007 was dat gemiddelde nog 6,0% en in de vier jaren daarvoor zelfs 8,7%. Ook in relatie tot de kostenontwikkeling in veel andere zorgsectoren kan van een zeer gematigde groei worden gesproken.

Prognose 2012

Op basis van de door openbare apotheken gedeclareerde bedragen in de eerste helft van 2012 verwacht de SFK dat de uitgaven aan farmaceutische zorg met iets meer dan € 500 miljoen zullen dalen tot € 4.500 miljoen. Deze aanzienlijke daling wordt grotendeels veroorzaakt door de overheveling van de TNF-alfaremmers naar het ziekenhuisbudget. Verder draagt patentverloop van geneesmiddelen,  waaronder atorvastatine, bij aan de afname van de uitgaven. Ook leiden de door zorgverzekeraars onder het regime van vrije prijzen en vrije tarieven aangeboden contracten tot een verdere daling van de omzet van apotheken.
Naast de uit voorgaande jaren bekende contractafspraken, zoals laagste prijs garanties (met en zonder bandbreedte) en vaste prijzen per pakje, hebben voor het eerst een aantal verzekeraars de vergoeding voor geneesmiddelen vastgepind op een historisch niveau. Door deze contractafspraken laten verzekeraars de prijsverhogingen die fabrikanten doorvoeren, voor rekening en risico komen van de apotheek. Zo bepalen de contracten van Achmea en VGZ dat de vergoedingsprijzen niet hoger zijn dan het prijspeil van oktober 2011. Hoewel slechts een beperkt deel van de geneesmiddelen in prijs is verhoogd, heeft dit voor sommige apotheken alleen al in de eerste helft van 2012 geleid tot een extra verliespost van meer dan € 10.000. Daarnaast hanteren verzekeraars nog steeds een verplichte afslag op de geneesmiddelenkosten, ondanks het wegvallen van de wettelijke grondslag voor de clawback.
Het gemiddelde tarief voor de dienstverlening door apotheken blijkt met ruim 4% te zijn gedaald, nu de NZa, sinds 1 januari van dit jaar, geen maximumtarieven meer vaststelt. Naar verwachting wordt dit onvoldoende gecompenseerd door een toename van het aantal verstrekkingen.
Bovenstaande ontwikkelingen zetten de financiële situatie van apotheken verder onder druk.

Bekijk de pdf-versie van Data en feiten 2012. U kunt ook een gebonden exemplaar bestellen.