Minder maagbescherming bij gebruik NSAID

De minister van VWS heeft met ingang van 1 januari van dit jaar de voorwaarden voor de vergoeding van maagzuurremmers  aangescherpt. Ze hoopt met deze maatregel een besparing van € 75 miljoen te realiseren. Maagzuurremmers komen nog uitsluitend voor vergoeding in aanmerking indien ze worden gebruikt door mensen die daar langdurig op aangewezen zijn. Is dit het geval dan, moeten ze de maagzuurremmers zelf betalen. Maagzuurremmers komen volgens de vergoedingsvoorwaarden altijd voor rekening van de patiënt, als het nieuwe medicatie betreft. In de praktijk betekent dit dat iemand die voor het eerst een maagzuurremmer krijgt of een andere maagzuurremmer gaat gebruiken, de eerste verstrekking, die doorgaans voor twee weken is bestemd, altijd zelf moet betalen. Dit geldt ook als deze middelen worden gebruikt bij risicopatiënten.

Risico

De beroepsorganisatie van apothekers, de KNMP, heeft samen met onder meer de artsenorganisaties KNMG, LHV, NHG, OMS en de Maag darm leverartsen, tegenover de minister haar zorgen geuit over de schadelijke gevolgen die deze bezuinigingsmaatregel met zich mee kan brengen. Risicopatiënten die geneesmiddelen gebruiken met een schadelijke werking op de maagwand, zoals bijvoorbeeld pijnstillers van het NSAID-type, dienen ter bescherming volgens de richtlijnen een maagzuurremmer te gebruiken. Deze maagwandbescherming is vooral nodig bij ouderen boven de 70 jaar. De beroepsorganisaties vreesden dat mensen om financiële redenen het maag middel niet zouden nemen.

Minder eerste uitgiften

In het eerste kwartaal van dit jaar bleek het aantal eerste uitgiftes van maagzuurremmers uit te komen op gemiddeld 120.000 per maand. Dat is 30% minder dan het gemiddelde van 170.000 per maand over dezelfde periode vorig jaar. In 2011 bedroeg de toename van eerste uitgiftes 13% ten opzichte van 2010. De afname in 2012 lijkt daarmee een gevolg van de maatregel te zijn.

Minder bescherming

Vermindering van het aantal eerste uitgiftes van maagzuurremmers heeft ook geleid tot minder maagbescherming. In het eerste kwartaal van dit jaar blijkt bij patiënten van 70 jaar en ouder die voor het eerst een NSAID gebruikten dat het percentage van hen dat door gebruik van een maagmiddel beschermd was, aanzienlijk lager ligt dan in de laatste maanden van het vorige jaar. In het laatste kwartaal van 2011 lag dat percentage, gebaseerd op de verstrekkinggegevens van de SFK, op 83%. In het eerste kwartaal van dit jaar is dat gedaald tot 78%. De daling van de bescherming van 5% in 2012 houdt in dat het aantal onbeschermden in deze leeftijdgroep met 700 per maand is toegenomen. Als deze trend zich doorzet, betekent het dat ruim 8.000 ouderen per jaar meer risico lopen op een maagbloeding. Bij de 70-plussers die al langer een NSAID gebruiken is de maagbescherming sinds december vorig jaar beperkt afgenomen. In de praktijk ligt het percentage mensen met maagbescherming hoger dan de cijfers weergeven. Zo ziet de SFK mensen die hun maagzuurremmer in een andere apotheek halen dan de voorgeschreven NSAID, als verschillende personen. Volgens de SFKcijfers zijn die mensen niet beschermd, terwijl ze dat in de praktijk wel zijn. Ook kan iemand nog een maagzuurremmer van een eerdere verstrekking in huis hebben. Omdat het SFK onderzoek zowel een periode vóór de jaarwisseling betreft als een periode daarna, hebben beide genoemde effecten eenzelfde invloed op de resultaten. De SFK heeft zich binnen dit onderzoek moeten beperken tot gebruikers die een NSAID op recept in de apotheek betrekken. Een aantal NSAID’s zijn ook verkrijgbaar bij de drogist. Het is bij de SFK niet bekend of personen die hun NSAID bij de drogist kopen wel adequate maagbescherming toepassen als dat volgens de richtlijnen gewenst is. Maagzuurremmers zijn ook via de vrije verkoop bij de drogist verkrijgbaar. Ook het gebruik daarvan en hun eventuele inzet voor maag bescherming bij het gebruik van NSAID’s onttrekt zich aan het zicht van de SFK. 

figuur 1: Het aandeel gebruikers van NSAID’s van 70 jaar en ouder dat beschermd is door het gebruik van een maagzuurremmer onderscheiden naar eerste gebruikers en mensen die al langer een NSAID gebruiken

 Aanzienlijke daling maagbescherming in 2012 bij eerste NSAID-gebruik.