Luchtwegmedicatie vaak een combinatie

Dit blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). Dit aandeel is stijgende. Het aantal gebruikers van luchtwegmedicatie nam in 2011 toe met 60.000 (3,5%), terwijl volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de Nederlandse bevolking vorig jaar procentueel minder toenam (0,5%).
De sterkere toename van het aantal gebruikers ten opzichte van de bevolkingsgroei kan worden verklaard door de vergrijzing. Naarmate de leeftijd vordert neemt het aandeel van de mensen dat  luchtwegmedicatie gebruikt toe. Dit begint al zo rond de leeftijd van 40 jaar. 

Hogere kosten

Het totaal aantal verstrekkingen aan luchtwegmiddelen hield in 2011 met een toename van 4,3% ongeveer gelijke tred met het aantal gebruikers. De kosten namen sterker toe, met 7,3% tot € 435 miljoen. Het aantal vertrekkingen van luchtwegverwijder tiotropium (Spiriva) steeg met 90.000 tot meer dan een miljoen. Het middel was daarmee de grootste stijger en goed voor ongeveer een derde van de totale stijging aan verstrekkingen van luchtwegmedicatie. Ook qua kosten kent tiotropium met € 9,3 miljoen de grootste toename. Van Seretide (combinatie van luchtwegverwijder salmeterol en ontstekingsremmer fluticason) namen de kosten met € 5,5 miljoen toe tot € 120 miljoen. Deze combinatie heeft met dat bedrag de meeste kosten in binnen de groep luchtwegmiddelen. Opvallend bij de kostentoenames is de derde plaats van het combinatiepreparaat Foster (luchtwegverwijder formoterol met de relatief oude ontstekingsremmer beclometason). Het middel is in opmars want de toename van € 4,2 miljoen in 2011 komt neer op een stijging van 65%. Aan de andere kant van de reeks laat luchtwegverwijder salbutamol met een kostenafname van € 1,4 miljoen de sterkste daling zien, terwijl dat gepaard gaat met een toename in het aantal verstrekkingen van 4,4%.
De kosten van de farmaceutische zorgverlening door apothekers, die samen met de kosten van de geneesmiddelen de uitgaven vormen, waren voor de luchtwegmedicatie in 2011 gelijk aan die in 2010, ondanks de toename van het aantal verstrekkingen. 

Combinaties

Mensen met luchtwegklachten gebruiken daarvoor niet zelden meer dan één geneesmiddel. In de handel zijn vaste combinaties beschikbaar. De meest gebruikte daarvan bestaan uit een luchtwegverwijder en een onstekingsremmer van het corticosteroïde-type, zoals de hierboven genoemde Seretide en Foster. Maar ook worden enkelvoudige geneesmiddelen gecombineerd. De SFK heeft onderzocht in welke combinaties de luchtwegmiddelen, op ATC4-niveau, worden toegepast en hoe dat is gerelateerd aan de leeftijd van de gebruiker. Een ATC4-groep omvat globaal alle middelen die chemisch verwant zijn en eenzelfde toepassing hebben. Zo hebben alle ontstekingsremmers van het corticosteroïde-type dezelfde ATC4-code: R03BA. Luchtwegverwijders die werkzaam zijn op het sympatisch deel van het zenuwstelsel hebben code R03AC (o.a. salbutamol, salmeterol), terwijl dat R03BB is voor de middelen die werkzaam zijn op het parasympatisch deel (o.a. tiotropium). De eerder genoemde combinaties van een luchtwegverwijder en een corticosteroïde vallen onder code R03AK.

Per gebruiker is per ATC4-groep  bepaald of er een middel uit de betreffende groep is gebruikt. Zo blijkt een kwart van de gebruikers alleen een middel uit de groep luchtwegverwijders R03AC te gebruiken. 20% van de gebruikers neemt geen andere middelen dan een middel uit de groep met vaste combinaties R03AK. 13,5% van de gebruikers past naast het gebruik van een luchtwegverwijder uit groep R03AC ook een corticosteroïde als onstekingsremmer toe (R03BA), terwijl 9,2% alleen zo’n laatste middel gebruikt. Deze cijfers gelden voor de gehele groep gebruikers van luchtwegmedicatie, per leeftijdscategorie variëren deze cijfers.

figuur 1: Gebruikers van luchtwegmedicatie per leeftijdscategorie (als percentage van de bevolking, 2011)

Boven de 70 jaar gebruikt meer dan 15% van de mensen luchtwegmedicatie. Van de kinderen van 10 jaar en jonger is dat meer dan 10%. Onder de 10 jaar is de variatie tussen de levensjaren groot.

figuur 2: Uitsplitsing luchtwegmedicatie in de leeftijdscategorie van 0 tot 10 jaar in 2011