Geen groei in arbeidsmarkt apothekers

Terwijl de groei in de arbeidsmarkt voor openbaar apothekers al twee jaar stagneert en de branche zich financieel in zwaar weer bevindt, lijkt dit de aankomende studenten niet tegen te houden om zich aan te melden voor de studie farmacie en farmaceutische wetenschappen. Ultimo 2011 stonden er 586 personen ingeschreven als eerstejaarsstudent aan de farmaceutische opleidingen in Utrecht (339), Groningen (138) en Leiden (109). Hiermee overtreft het aantal eerstejaars het record van 516 ingeschrevenen uit 2008 ruimschoots. Deze sterke toename komt volledig voor rekening van de Utrechtse faculteit, waar in 2011 de numerus fixus voor de farmaceutische opleiding is afgeschaft. Dit leidde het afgelopen jaar tot bijna een verdubbeling van het aantal eerstejaarsstudenten. Als het aan de Utrechtse opleiding ligt, wordt de situatie weer snel teruggedraaid, want de faculteit heeft een aanvraag ingediend om in 2013 opnieuw een numerus fixus te mogen hanteren.

Minder studenten

Volgens de universiteiten stonden aan het begin van dit jaar 2.582 studenten aan de drie farmaceutische opleidingen in Nederland ingeschreven. Dit zijn er, ondanks de sterke toename van het aantal eerstejaarsstudenten, 155 minder dan een jaar eerder. Het aantal studenten farmaceutische wetenschappen in Utrecht is in 2011 met 100 afgenomen van 1.474 tot 1.374 personen. In Groningen nam het aantal studenten aan de farmaceutische opleiding met een vergelijkbaar aantal af van 907 tot 805 ingeschrevenen. Alleen het aantal studenten dat de opleiding Bio-Farmaceutische Wetenschappen in Leiden volgt, is naar verhouding aanzienlijk gegroeid. In totaal volgden 403 personen deze studie, 47 studenten meer dan een jaar eerder. De Leidse opleiding leidt niet op tot apotheker, maar tot wetenschappelijk onderzoeker op het terrein van geneesmiddelen. Ook farmaciestudenten in Groningen en Utrecht kunnen deze studierichting kiezen.

Meer vrouwelijke apothekers

Het aantal personen dat de farmaceutische faculteiten in Utrecht en Groningen met een apothekersdiploma verlaat, stijgt vanaf 2008. Het afgelopen jaar legden 199 personen met succes hun masterexamen farmacie af, 39 personen meer dan in 2010. Deze toename heeft te maken met een opleving van belangstelling voor de studie farmacie vanaf 2002, na een dip in de periode 1999-2001. Veel van de recent afgestudeerde apothekers zijn hun studie rond 2005 begonnen. Vanwege de toegenomen populariteit van de studie in de jaren daarna, is te verwachten dat de instroom van apothekers op de arbeidsmarkt ook de komende jaren zal groeien. Een trend die al enkele jaren gaande is, is de feminisering van de farmacie. Sinds enkele jaren vormen vrouwen 60% van de studentenpopulatie farmacie en farmaceutische wetenschappen. Van de in 2011 afgestudeerde apothekers is maar liefst 69% vrouw.

Zorgbalans

De toename van het aantal afgestudeerde apothekers leidt echter niet tot meer apothekers in de openbare farmacie. Van de recent afgestudeerde apothekers kiest zo’n 70%, ofwel 140 personen, voor de openbare farmacie. Het afgelopen jaar bedroeg het aantal werkzame beherend en tweede apothekers 2.859, één persoon meer ten opzichte van 2010. Omdat naast de instroom van 140 personen er op één na evenveel openbaar apothekers het actieve vak verlieten, is het aantal werkzame openbaar apothekers praktisch gelijk gebleven. Het is de vraag in hoeverre de huidige en toekomstige lichtingen apothekers voldoende tegenwicht kunnen bieden aan de almaar toenemende zorgvraag. Uitgedrukt in het aantal door openbare apotheken verstrekte standaarddagdoseringen (DDD) lag de zorgvraag vorig jaar 6,4% hoger dan in 2010. Het leidt geen twijfel, dat de kwaliteit van de farmaceutische zorgverlening onder druk komt als zorgvraag en zorgaanbod uit balans raken.    

figuur 1: Aantallen eerstejaarsstudenten farmacie en afgestudeerde apothekers (periode 2002-2011)

Het aantal eerstejaarsstudenten heeft in 2011 een nieuw hoogtepunt bereikt.