Nieuwe tool voor betere diabeteszorg

Diabetes mellitus, ook wel suikerziekte genoemd, is een veel voorkomende chronische ziekte in Nederland. Mensen met diabetes hebben een te hoog glucosegehalte in het bloed. Dit komt doordat patiënten geen of onvoldoende insuline aanmaken of omdat hun lichaamscellen niet meer goed op insuline reageren. Insuline zorgt ervoor dat glucose in de cellen wordt opgenomen. Mensen met diabetes type 1 maken geen insuline aan en moeten daarom insuline spuiten. Bij diabetes type 2 starten de patiënten met het gebruik van orale bloedglucoseverlagende medicatie. Als orale diabetesmedicatie niet of niet meer toereikend is, wordt (ook) insuline toegepast. Volgens gegevens van de Diabetesvereniging Nederland hebben op dit moment zo’n 1 miljoen Nederlanders diabetes mellitus. Ongeveer 250.000 personen weten (nog) niet dat ze diabetes hebben.

Diabetes via de apotheek

Het totaal aantal gebruikers van diabetesmedicatie via de openbare apotheken bedroeg in de eerste helft van 2011 760.000. Dit aantal stijgt de laatste jaren met gemiddeld zo’n 5% per jaar. De groep patiënten die uitsluitend orale antidiabetica gebruiken, steeg de afgelopen jaren ook met 5% en bedraagt zo’n 510.000. Het aantal mensen dat uitsluitend insuline gebruikt, nam met gemiddeld 1% toe tot 120.000. Ongeveer 130.000 patiënten gebruiken zowel orale antidiabetica als insulines. De stijging in deze groep bedraagt gemiddeld 9,5% per jaar. De figuur toont hoe dit over de verschillende leeftijden is verdeeld. Diabetes kan tot ernstige complicaties leiden, waaronder het ontstaan van hart– en vaatziekten, zoals angina pectoris. Mensen met diabetesmedicatie gebruiken veelal ook andere geneesmiddelen. Zo wordt volgens de vigerende standaarden bij patiënten met diabetes type 2 – al naar gelang de LDL–waarde en bepaalde risicofactoren – behandeling met een cholesterolverlager van het statinetype geadviseerd. Uit gegevens van de SFK blijkt dit bij 60% van de mensen die orale antidiabetica gebruiken het geval te zijn.

Zorg in beeld

Sinds begin november biedt de SFK aan alle deelnemende apotheken de mogelijkheid om de zorg voor patiënten met diabetes en hart– en vaatziekten niet alleen in kaart te brengen, maar ook gestructureerd en aantoonbaar te verbeteren. In navolging van de Zorgondersteuning Medicijn Gesprekken en de Zorgondersteuning Astma/COPD, hebben de SFK en KNMP een nieuwe module ontwikkeld, de webrapportage Zorgondersteuning Diabetes/CVRM. Door middel van het doorlopen van drie stappen kunnen apothekers invulling geven aan hun zorginhoudelijke rol bij de farmacotherapeutische behandeling van deze patiënten. Evenals in de eerder uitgebrachte zorgondersteuningen, kan de apotheker patiënten selecteren, registreren en evalueren. De webrapportage gaat in op onder meer de volgende aandachtspunten: onder– en overbehandeling, ongewenste geneesmiddelcombinaties, therapietrouw, het gebruik van teststrips van insulinegebruikers, en specifieke aandachtspunten voor diabetes en hart– en vaatziekten.

Gratis uitproberen

De Zorgondersteuning Diabetes/CVRM is een tool om door middel van online evaluatierapporten de geleverde zorg inzichtelijk en aantoonbaar te maken Het instrument kan hiermee worden toegepast binnen de zorgketen en in projecten met zorgverzekeraars. De module kan tijdens en na de Diabetesweek ingezet worden om controlegesprekken met patiënten voor te bereiden en te verwerken. Als actie bieden SFK en KNMP apothekers tijdelijk gratis toegang aan tot de Zorgondersteuning Diabetes/CVRM.
Apothekers die zich vóór 18 november per e–mail aanmelden bij de SFK, kunnen tot eind december 2011 kosteloos kennismaken met het programma.

figuur 1: Gebruikers van diabetesmedicatie per 10.000 inwoners per leeftijdsjaar (eerste helft 2011)

Waarom diabetes type 2 ook wel ouderdomsdiabetes wordt genoemd.