Gebruik medicinale cannabis neemt toe

Sinds september 2003 kunnen artsen officieel cannabis voor medicinaal gebruik aan patiënten voorschrijven en kunnen apothekers dit op recept afleveren. Dit maakt het gebruik van cannabis op medische indicatie en onder begeleiding van arts en apotheker mogelijk. Patiënten zijn voor cannabisgebruik niet meer aangewezen op het gedoogcircuit van coffeeshops. De levering en productie van de medicinale cannabis valt onder de verantwoordelijkheid van het Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC), onderdeel van het Ministerie van VWS. Diverse universitaire centra in Nederland doen onderzoek naar het gebruik van cannabis of de actieve stoffen die daaruit voortkomen. Volgens BMC zijn er momenteel voldoende wetenschappelijke gegevens die aantonen dat medicinale cannabis werkzaam kan zijn bij de volgende aandoeningen: spasticiteit in combinatie met pijn; misselijkheid en braken ten gevolge van chemo–of radiotherapie, of ten gevolge van het gebruik van een geneesmiddelencocktail bij hiv of hepatitis–C–medicatie; chronische pijnen van met name neurogene aard; het syndroom van Gilles de la Tourette; kanker en aids (palliatief) en therapieresistent glaucoom.

Variëteiten

Cannabis flos, zoals het product officieel heet, bestaat uit de gedroogde bloemen van de vrouwelijke plant van Cannabis sativa (hennepplant) en bevat THC (tetrahydrocannabinol of dronabinol) en CBD (cannabidiol) als meest actieve stoffen. Het mag alleen medicinaal heten bij een medische toepassing en als het van farmaceutische kwaliteit is. Het BMCproduct bevat geen pesticiden, zware metalen, bacteriën, schimmels of andere contaminaties. De concentratie werkzame stoffen van elk BMC–product is in iedere nieuwe oogst gelijk, zodat de gebruiker altijd een product van dezelfde sterkte krijgt. Bedrocan BV is de enige teler in Nederland van Cannabis flos. Het bedrijf gaf zijn naam aan één van de vier momenteel beschikbare variëteiten. Deze variëteiten zijn: Bedrocan (19% THC), Bedrobinol (12% THC), Bediol (6% THC, 7,5% CBD) en sinds april van dit jaar Bedica. Hiervan is de concentratie THC (14%) vergelijkbaar met die in Bedrobinol. Bedica is echter een indicasoort terwijl de andere sativasoorten zijn. Kenmerkend voor Bedica is de aanwezigheid van myrceen. Deze stof, met een rustgevende werking, komt in de overige variëteiten veel minder voor. Geen van de medicinale cannabisvariëteiten kent een vergoeding uit de basisverzekering. Sommige zorgverzekeraars vergoeden medicinale cannabis uit de aanvullende verzekering of hanteren een coulanceregeling.

Oraal of inhalatie

Het gebruik van medicinale cannabis geschiedt oraal (aanbevolen als thee) of via inhalatie (bij voorkeur verdampen). Een bepaalde mate van verhitting voor het gebruik is nodig om enkele weinig actieve bestanddelen uit de plant om te zetten in actieve stoffen. Thee is de makkelijkste en meest betrouwbare manier om cannabis oraal te gebruiken. Na orale toepassing duurt het langer voordat effect merkbaar is dan na inhalatie. De werking na oraal gebruik houdt wel langer aan, zodat deze toepassing vooral geschikt is bij chronische klachten. Inhalatie via speciaal ontwikkelde verdampingsapparatuur werkt snel en sterker, doordat meer actieve stof gevormd wordt. Dit is vooral geschikt voor acute klachten. Bediol wordt bij voorkeur gebruikt in de vorm van inhalatie.

Ruim 1300 gebruikers

Het aantal voorschriften van medicinale cannabis via openbare apotheken bedroeg in 2010 bijna 6700. Dit aantal, dat sinds 2006 jaarlijks met gemiddeld zo’n 10% toenam, is verstrekt aan meer dan 1300 verschillende patiënten. Een aantal apotheken specialiseerde zich sinds 2007 in medicinale cannabis. Mogelijk dat de verbeterde voorlichting aan patiënten in deze apotheken bijdroeg aan die stijging. Nederlandse apothekers verstrekten sinds september 2003 ruim 40.000 keer medicinale cannabis aan 6000 patiënten. De stichting NCSM, de Nederlandse associatie voor legale Cannabis en haar Stoffen als Medicatie, heeft als doel informatie verschaffen over medicinaal gebruik van cannabis aan patiënten, artsen, apothekers en onderzoekers. Deze stichting doet momenteel onderzoek naar gebruikcijfers van medicinale cannabis. De resultaten volgen waarschijnlijk over een paar maanden.

Figuur 1: Het aantal verstrekkingen van medicinale cannabis onder verantwoordelijkheid van het Bureau Medicinale Cannabis

Sinds de opening van gespecialiseerde apotheken zijn er meer verstrekkingen van medicinale cannabis.