Tiotropium winnaar in stabiele groeimarkt

Volgens gegevens van het Astmafonds hebben 1,6 miljoen (1 op de 10) Nederlanders luchtwegklachten. Luchtwegklachten zijn globaal onder te verdelen in twee categorieën: astma en COPD. Dit zijn twee verschillende aandoeningen met ongeveer dezelfde klachten, waaronder extra prikkelbare luchtwegen, benauwdheid, hoesten, piepen en kortademigheid. Uit informatie van het RIVM blijkt dat ongeveer 520.000 mensen in Nederland van de huisarts de diagnose astma hebben gekregen. Dit aantal gediagnosticeerden ligt een stuk lager dan het aantal personen met astmatische klachten. Meer dan 300.000 Nederlanders hebben de diagnose COPD. Naar verwachting zal het aantal personen met COPD de komende 20 jaar nog fors stijging door de vergrijzing.

Uitgaven

De uitgaven aan de luchtweggeneesmiddelen vertoont sinds jaren een licht opwaartse trend. De oorzaak moet voornamelijk worden gezocht in een toenemend aantal gebruikers van deze geneesmiddelen. De afgelopen vijf jaar is dit aantal met gemiddeld 2,7% per jaar toegenomen. De 7,1 miljoen verstrekkingen aan luchtwegmiddelen in 2010 vormen minder dan 4% van het totale aantal verstrekkingen aan pakketgeneesmiddelen, terwijl ze verantwoordelijk zijn voor bijna 10% van de totale uitgaven. Doordat de luchtwegmiddelen weinig geraakt worden door het preferentiebeleid zijn de uitgaven hieraan meer dan gemiddeld gestegen. Sinds 2007 bedraagt de stijging van de uitgaven in deze groep gemiddeld 2,9% per jaar. De ontwikkeling van de uitgaven voor alle geneesmiddelen gezamenlijk blijven hierbij achter.

Flinke stijging tiotropium

Luchtwegverwijders, ontstekingsremmers en combinatiepreparaten van beide zijn de meest toegepaste luchtweggeneesmiddelen. Openbare apotheken verstrekten afgelopen jaar 3,9 miljoen keer een luchtwegverwijdend middel. Dat is 1% meer dan in 2009. Het totaal bedrag dat aan deze groep is besteed, steeg met 5% tot € 164 miljoen. Het toegenomen gebruik van het COPD–middel tiotropium is met een uitgavenstijging van € 7,6 miljoen grotendeels verantwoordelijk voor de naar verhouding sterke stijging van de uitgaven in de deze groep. Het aantal voorschriften voor ontstekingsremmers (corticosteroïden) in 2010 en de daarmee gepaard gaande uitgaven zijn praktisch ongewijzigd ten opzichte van 2009. De uitgaven aan de 1,2 miljoen verstrekkingen bedroegen in 2010 € 49 miljoen. Combinatiepreparaten van ontstekingsremmers met luchtwegverwijders zijn in 2010 met 2,1 miljoen voorschriften 4,5% vaker verstrekt dan in 2009. De bijbehorende omzet nam navenant toe tot € 196 miljoen. Ook deze stijging komt voornamelijk op het conto van één geneesmiddel, namelijk het combinatiepreparaat van formoterol met budesonide, waarvan de omzettoename € 7,2 miljoen bedroeg.

Nieuw

Sinds juni 2010 neemt de SFK verstrekkingen van het nieuwe geneesmiddel indacaterol (Onbrez) waar. Het middel is geregistreerd voor de onderhoudsbehandeling van luchtwegobstructies bij volwassenen met COPD en behoort tot de groep van de langwerkende β2–sympathicomimetica. Hiertoe behoren ook formoterol en salmeterol. Het middel is ter beoordeling van de vergoedingslimiet ook ingedeeld in hetzelfde cluster als formoterol en salmeterol. Sinds de introductie kent dit middel een gestage groei tot 2.600 verstrekkingen in maart 2011.
Montelukast, een luchtwegmiddel in opmars, is nu ruim 10 jaar op de markt en de afzet groeide in die periode met gemiddeld 22.000 verstrekkingen per jaar tot 235.000 in 2010. De bijbehorende omzet bedraagt € 15,8 miljoen. Het middel is een leukotrieenantagonist, dat de luchtwegvernauwing voorkomt na specifieke prikkeling.

Tabel 1: Top 10 verstrekkingen van luchtwegmiddelen in 2010

Lu = Luchtwegverwijder;
On = Ontstekingsremmer (corticosteroïde);
Co = Combinatie Lu + On;
Le = Leukotrieenantagonist

Salbutamol heeft al jaren de meeste afzet, terwijl Seretide de grootste omzet kent.