Weinig verschuivingen in top 10

In 2010 leverden Nederlandse openbare apotheken 193 miljoen keer (9% meer dan een jaar eerder) een geneesmiddel af dat binnen het wettelijk verzekerde pakket viel. Van dit totale aantal voorschriften zijn 43 miljoen verstrekkingen (ruim 22%) toe te schrijven aan geneesmiddelen uit de top 10 van meest verstrekte middelen.

Metoprolol nog net koploper

De voorspelling die de SFK vorig jaar deed dat protonpompremmer omeprazol wel eens de positie als Nederlands meest verstrekte geneesmiddel van bètablokker metoprolol zou kunnen overnemen, is op een haar na uitgekomen. Metoprolol bleef omeprazol met ongeveer 15.000 verstrekkingen voor, een bijna verwaarloosbaar aantal op een totaal van 6,3 miljoen. De stijging van het aantal verstrekkingen van metoprolol bedroeg 0,8 miljoen (15 %) ten opzichte van 2009. Het aantal verstrekkingen van omeprazol nam in dezelfde periode met 1,3 miljoen toe, een stijging van 25%. In het algemeen geldt dat de toename van het aantal verstrekkingen van geneesmiddelen voor een deel het gevolg is van het leveren van geneesmiddelen in weekdoseringverpakkingen. De invoering van de gedifferentieerde tariefstructuur in juli 2008 heeft die trend beter inzichtelijk gemaakt. Voor de ontwikkelingen in het gebruik van geneesmiddelen biedt het aantal verstrekte standaarddagdoseringen (DDD’s) een beter beeld. In 2010 werd van metoprolol 4% DDD’s meer verstrekt dan in 2009. In dat jaar bedroeg de stijging 6%. Omeprazol laat een ander beeld zien. De toename van het aantal DDD’s houdt met 23% ongeveer gelijke tred met de ontwikkelingen van het aantal verstrekkingen van dat middel. Dat de procentuele stijging van het aantal verstrekte DDD’s bij omeprazol niet zo achterblijft bij het aantal verstrekkingen als bij metoprolol, komt door een toename van het aantal DDD’s per verstrekking ten gevolge van een hoger doseringsadvies.

Geen nieuwkomers

De top 10 meest verstrekte geneesmiddelen kent in 2010 nieuwkomers noch verrassingen. Evenals bij de nummers één en twee, staan op de derde en vierde plaats twee geneesmiddelen met nagenoeg evenveel verstrekkingen. Simvastatine bleef acetylsalicylzuur op een totaal van 5,5 miljoen verstrekkingen met 20.000 voor en nam daarmee de derde positie in. Een plaats hoger dan vorig jaar. Acetylsalicylzuur daalde daarmee een plek. De twee nieuwkomers van 2009, het plasmiddel hydrochloorthiazide en het schildklierhormoon levothyroxine, hebben hun positie in de top 10 weten te behouden. Deze middelen namen in 2009 de posities in die ontstonden ten gevolge van het wegvallen uit de top 10 van het kalmeringsmiddel oxazepam en het slaapmiddel temazepam. Deze verdwenen toen uit de top 10 van meest verstrekte middelen omdat de minister van VWS de vergoeding van benzodiazepines in 2009 beperkte tot een aantal specifieke indicaties. Hoewel het gebruik van deze middelen door de maatregel is gedaald, zou oxazepam met 2,8 miljoen verstrekkingen de tiende plaats in de top 10 opeisen als ook de receptplichtige geneesmiddelen meetellen die niet in het verzekerde pakket zijn opgenomen. Het zou daarmee diclofenac uit de top 10 gestoten hebben. Temazepam zou met 2,6 miljoen verstrekkingen op plaats 12 komen.

Sterkste stijgers

Protonpompremmer omeprazol en cholesterolverlager simvastatine zijn de sterkste stijgers in de top 10. Dit geldt niet alleen voor de relatieve cijfers, maar ook voor de absolute aantallen. Omeprazol leidt zowel qua verstrekkingen (+ 1,25 miljoen) als qua DDD’s (+ 60 miljoen). Voor simvastatine zijn deze getallen respectievelijk 1,1 miljoen en 43 miljoen.

tabel 1: Top 10 geneesmiddelen, op basis van aantal verstrekkingen in 2010

Metoprolol is met een minieme voorsprong koploper