Lagere kosten migrainemedicatie

De prevalentie van migraine in Nederland is circa 11%. Dat houdt in dat 1 op de 9 mensen in hun leven last van deze aandoening heeft. Het komt bij driemaal zoveel vrouwen als mannen voor. De prevalentie is bij vrouwen het hoogst gedurende de reproductieve periode. De geneesmiddelen tegen migraine zijn onder te verdelen in drie groepen. Er is aanvalsmedicatie, die de symptomen van migraine tracht te beperken. Daarnaast is er profylactische medicatie, die migraine tracht te voorkomen. Tot slot zijn er middelen die de verschijnselen pijn en misselijkheid bestrijden.

Medicatie

Als aanvalsmedicatie worden voornamelijk triptanen ingezet. Nederlandse apotheken verstrekten in 2009 ruim 700.000 keer een triptaan. Triptanen worden ook toegepast bij clusterhoofdpijn. Het voor de opkomst van triptanen veelvuldig toegepaste ergotamine wordt nog maar zeer beperkt verstrekt: 7000 keer in 2009. Migrafin is in 2009 ruim 26.000 keer voorgeschreven. Dit is een combinatie van de pijnstiller acetylsalicylzuur en het prokineticum metoclopramide dat bij migraineaanvallen de pijn en de misselijkheid bestrijdt.
Pizotifeen is een serotonineantagonist die als migraineprofylaxe wordt toegepast en is in 2009 eveneens ruim 26.000 keer verstrekt. De apotheken verstrekten deze aan migraine en clusterhoofdpijn gerelateerde middelen in 2009 ruim 750.000 keer. Dat is vrijwel net zoveel als in de twee jaar ervoor. De uitgaven aan specifieke migrainemedicatie zijn in die jaren met gemiddeld 11% per jaar gedaald tot 46 miljoen euro in 2009.

Triptanen

Iets meer dan 50% van de triptaanverstrekkingen in 2009 betreft sumatriptan (Imigran). Rizatriptan (Maxalt) komt met 30% op de tweede plaats. Sumatriptan raakte de afgelopen jaren telkens wat marktaandeel kwijt aan rizatriptan. In 2005 bedroegen de respectievelijke aandelen 55% en 28%. Triptanen zijn in relatief veel verschillende toedieningsvormen beschikbaar: tabletten, injecties, zetpillen en neussprays. Dit komt doordat de patiënt de medicatie moet gebruiken tijdens een migraineaanval, waarbij deze vaak misselijk is. Zo zijn smelttabletten, beschikbaar voor rizatriptan en zolmitriptan (Zomig), bij misselijkheid gemakkelijker in te nemen dan gewone tabletten.

Sumatriptan

Sumatriptan (Imigran) is de langst op de markt zijnde triptaan. In 2004 kwam van Imigran naast de gewone tablet een filmomhulde tablet (ftab) in de handel. Vlak voordat in 2006 de eerste generieke sumatriptan tabletten op de markt verschenen, hadden de Imigran ftabs de omzet van de ’gewone’ tabletten volledig overgenomen. Na de introductie van de generieke middelen namen de kosten per DDD in 2006 sterk af van € 5,00 naar € 3,20. Door opname van sumatriptan in het preferentiebeleid van zorgverzekeraars namen de kosten per DDD verder af tot € 0,18 in 2010. De daling van de kosten per DDD voor de ftabs zijn in dezelfde periode veel minder gedaald, namelijk van bijna € 6,00 in 2005 tot € 3,50 in 2009.

Per apotheek

Een gemiddelde apotheek verstrekte in 2009 aan 120 patiënten een specifiek migrainemiddel, waarvan aan 113 patiënten een triptaan. Op recept verstrekte de apotheek aan 11 van deze 120 patiënten ook een prokineticum, aan 52 patiënten pijnstillers en NSAID’s en aan 22 patiënten een bètablokker. Of deze comedicatie specifiek voor migraine is verstrekt of voor een andere aandoening kan de SFK niet nagaan. Van de 4 patiënten per apotheek die pizotifeen gebruiken, gebruikt gemiddeld ruim een derde ook medicatie ten behoeve van een migraineaanval.

 figuur 1: Verstrekkingen van sumatriptan tabletten; per type tablet is het aantal verstrekkingen van de 50 en 100 mg bij elkaar opgeteld.

Verschuivingen op de sumatriptanmarkt: van de gewone tablet naar een toename van ftab’s, en tenslotte naar de generieke gewone tablet.