Minder kosten voor pijnbestrijding in 2010

Pijn heeft doorgaans een nuttige functie. Pijn waarschuwt het lichaam bijvoorbeeld wanneer het lichaam niet naar behoren werkt of wanneer er een beschadiging heeft plaatsgevonden. De eerste stap in de pijnbestrijding met geneesmiddelen is meestal het gebruik van vrij verkrijgbare geneesmiddelen. Artsen kunnen vanzelfsprekend ook receptplichtige pijnstillers voorschrijven.

Eerste keuze

Artsen zullen vaak als eerste keuze paracetamol adviseren bij de behandeling van pijn. Dit middel is goed verdraagbaar en in veel gevallen effectief. Het middel is vrij verkrijgbaar. Opvallend is evenwel dat sinds enkele jaren ook een receptplichtige variant van paracetamol beschikbaar is; een 1000mg tablet die is opgenomen in het basispakket (Panadol artrose 1000mg).
Wanneer blijkt dat paracetamol onvoldoende helpt in de pijnbestrijding, of wanneer een ontstekingsremmend effect gewenst is, kan de keuze vallen op een niet–corticosteroïde ontstekingsremmend geneesmiddel (NSAID). In deze groep pijnstillers zijn zowel vrij verkrijgbare als receptplichtige varianten beschikbaar. NSAID’s hebben als bijwerkingen dat ze de maagwand (kunnen) beschadigen en risico’s op cardiovasculair gebied verhogen.

Opioïden

Een stap verder is de behandeling met een zwakwerkend opioïd, zoals codeïne, al dan niet in combinatie met paracetamol of een NSAID. Van paracetamol zijn vaste combinaties met codeïne beschikbaar. Ook is de opioïdepijnstiller tramadol een mogelijkheid. Dit middel geeft minder aanleiding tot obstipatie dan codeïne. Tramadol is beschikbaar in een combinatiepreparaat met paracetamol en als enkelvoudig middel. De laatste stap die een behandelaar ter beschikking staat, is het toepassen van sterkwerkende opioïden als morfine en morfineachtigen. Naast morfine, dat vooral in tabletten en injectievormen wordt toegepast, is fentanyl een veel gebruikt sterkwerkend opioïd. De meest gebruikte toedieningsvorm is een pleister. Op de huid geplakt geeft deze gedurende een bepaalde tijd een vaste hoeveelheid geneesmiddel per tijdseenheid af. Het middel gaat door de huid naar het bloed.

Lagere kosten

De geneesmiddelkosten die gerelateerd zijn aan receptplichtige pijnstilling bedragen naar verwachting in 2010 € 88 miljoen. Dit is een daling van 7% ten opzichte van 2009. Hierin zijn de kosten van de vergoeding voor de werkzaamheden in de apotheek niet inbegrepen. De verwachting is gebaseerd op gegevens over de eerste negen maanden van dit jaar. De daling vindt vooral een oorzaak in een afname van de kosten van de receptlichtige NSAID’s. Hiervan is het gebruik gemeten in DDD’s vrijwel onveranderd.

Verwachtingen 2010

Paracetamol zal in de receptplichtige variant naar verwachting in 2010 bijna 300.000 keer voorgeschreven worden. Dit middel zit sinds het in 2007 op de markt verscheen flink in de lift. De combinatie van paracetamol met codeïne verstrekken apothekers naar verwachting 1,3 miljoen keer. Gemeten in DDD’s blijft het gebruik vrijwel gelijk en dalen de kosten met ongeveer 4%. Tramadol, al dan niet in combinatie met paracetamol, zal ongeveer 1,5 miljoen keer verstrekt worden. Dit is een stijging van 10%. Daar staat tegenover dat de kosten een daling van 16% laten zien.
Het gebruik van sterkwerkende opioïden stijgt met 9%. De totale kosten binnen deze groep stijgen met 5% beperkter omdat van fentanyl de gemiddelde kosten per DDD met 18% fors daalden ten opzichte van 2009.

tabel 1: Gebruik (in DDD’s) en kosten van pijnbestrijding in 2009 en 2010

De kosten van pijnbestrijders zijn afgenomen ondanks het toegenomen gebruik.