Verwerkingsgraad verder gestegen

De verwerkingsgraad, het aantal voorschriften dat een fulltime apothekersassistent op jaarbasis verwerkt, geeft een indruk van de productiviteit van de apotheek. Ook zegt het iets over hoe het personeelbestand zich verhoudt tot de werkdruk in de apotheek. Echter, bij de wijze waarop de werkdruk wordt ervaren, spelen diverse andere factoren een rol. Het gaat hierbij om de mate waarin apothekers elektronisch voorbereide recepten van voorschrijvers ontvangen, de wijze waarop avond- en weekenddiensten zijn georganiseerd, het al dan niet voorhanden zijn van robotisering in de apotheek, de mate waarin apotheekbereidingen plaatsvinden, de mate waarin andere apotheekmedewerkers dan apothekersassistenten worden ingezet in de apotheek en het feit dat verzekeraars de uitvoering van steeds meer uiteenlopende verzekeringsregelingen afwentelen op de apotheekpraktijk. Doordat deze factoren de afgelopen jaren van steeds grotere invloed zijn geworden op de verwerkingsgraad zoals de SFK deze bepaalt, is deze steeds minder geschikt als objectieve maat voor de werkdruk.

Oude rekenstijl

Sinds jaren stelt de SFK de verwerkingsgraad vast door uit te gaan van de verstrekte WMG- en Buiten-WMG-geneesmiddelen ongeacht of deze vergoed worden door de zorgverzekeraar. Medische hulpmiddelen zoals diabetestestmaterialen, incontinentiematerialen en verbandmiddelen, alsmede niet-geneesmiddelen worden niet meegeteld bij de vaststelling van de verwerkingsgraad. Na invoering van de nieuwe tariefstructuur per 1 juli 2008 mogen uitgiften via een weekdoseersysteem iedere week in rekening worden gebracht in plaats van 2-, 3- of 4-wekelijks zoals voorheen gebruikelijk was. Hierdoor ligt het totaal aantal verstrekkingen na juli 2008 aanzienlijk hoger dan in eerdere jaren en bemoeilijkt dit een goede vergelijking met voorgaande periodes.
In 2009 bedroeg de gemiddelde verwerkingsgraad 18.700 voorschriften per fulltime apothekersassistent. Om de vergelijking met voorgaande jaren te maken, kan worden gecorrigeerd voor het frequenter declareren van weekafleveringen. In dat geval zou de verwerkingsgraad het afgelopen jaar zijn uitgekomen op zo’n 16.000 voorschriften.

Doorsnee apotheek

Om beter recht te doen aan de verschillen in soorten openbare apotheken en de invloed die dit kan hebben op de hoogte van de verwerkingsgraad, heeft de SFK op basis van afgeleverde receptregels (WMG) bepaald wat het profiel is van een doorsnee (mediaan) apotheek in 2009. Het profiel wordt hierbij uitgedrukt als percentage basisuitgiften versus weekuitgiften en het aandeel onderscheiden prestaties binnen alle verstrekte WMG-voorschriften. Op basis van deze kenmerken zag de doorsnee-apotheek er in 2009 als volgt uit: 77% standaarduitgifte versus 23% weekuitgifte; 19% eerste uitgifte, 0,1% ANZ-recept, 2% reguliere bereiding en 0,1% bijzondere bereiding. Waar doorsnee apotheken ervaren dat zij aan de inkomsten uit de tarieven tekort komen op het gemiddelde tarief per verstrekking waar de NZa vanuit gaat, geldt voor de verwerkingsgraad een dergelijk fenomeen niet. Op basis van een selectie van apotheken die globaal voldoen aan het profiel van de doorsnee apotheek blijkt de verwerkingsgraad niet significant af te wijken van de gemiddelde verwerkingsgraad over alle apotheken.

Personeel

Op 1 januari 2010 waren er volgens opgave van het Pensioenfonds Medewerkers Apotheken (PMA) 16.548 personen werkzaam als apothekersassistent in een openbare apotheek. Ten opzichte van het voorgaande jaar betreft dit een stijging van 236 personen (+1,4%). De meeste apothekersassistenten geven er de voorkeur aan om parttime te werken. Dit hangt onder meer ermee samen dat apothekersassistent een typisch vrouwenberoep is (99% is vrouw). De gemiddelde werkweek kwam het afgelopen jaar uit op 24,4 uur en ligt hiermee een stuk lager dan in 2008 (-4%). Het aantal ondersteunende medewerkers in openbare apotheken is toegenomen van 6.436 tot 6.657 personen (+3,4%). Ook hierbij gaat het in veruit de meeste gevallen (76%) om vrouwen. Ook ondersteunende medewerkers werken overwegend parttime. Gemiddeld werken zij 19 uur per week.

figuur 1: Ontwikkeling verwerkingsgraad in de openbare apotheek

Vaker declareren van weekafleveringen is van invloed op de verwerkingsgraad 2009.

*Vanaf juli 2008 tellen weekafleveringen een-op-een mee in de vaststelling van de verwerkingsgraad. Het verschil dat dit met zich meebrengt ten opzichte van eerdere jaren wordt uitgedrukt middels de grijze delen van de kolommen.