Omzetgroei allergenen tot stilstand gebracht

Een allergie is een overreactie van het afweersysteem van het lichaam op een bepaalde stof, het allergeen. Een behandeling met allergenen, immunotherapie of hyposensibilisatie genoemd, pakt de oorzaak van de allergie aan. Allergenen zijn extracten van stoffen die allergie veroorzaken en worden vaak onderhuids, oraal of onder de tong toegediend. Door allergenen volgens een bepaald schema in steeds stijgende concentratie toe te dienen kan de gevoeligheid voor het allergeen verminderen. Het Farmacotherapeutisch Kompas meldt hierover dat volgens de deskundigen slechts een continue behandeling van enige jaren succes heeft. Allergenen worden vooral gebruikt bij allergie voor boom- en graspollen, huisstofmijten en huisdieren. Maar ook ter voorkoming van allergische reacties ten gevolge van insectensteken, zoals die van bij en wesp, die zeer ernstig kunnen verlopen en zelfs letaal kunnen zijn.

Prijsverhoging allergenen

In 2009 verstrekten Nederlandse apothekers 116.500 keer een allergeen ten behoeve van hyposensibilisatie. Dat is 2% minder dan in 2008. Omdat de kosten per voorschrift in 2009 niet zijn gewijzigd ten opzichte van een jaar eerder, zijn ook de kosten in 2009 van € 45,5 miljoen met 2% afgenomen. Het aantal verstrekkingen in 2009 is vrijwel gelijk aan dat van 2007. Ten opzichte van 1997 ligt het aantal verstrekkingen van allergenen in 2007 ruim tweeënhalf keer zo hoog als in 2009. Aan totale kosten voor deze middelen werd in 2009 zevenenhalf keer zoveel uitgeven als in 1997. Allergenen zijn in die periode bijna drie keer zo duur geworden. Deze prijsverhogingen traden het sterkst op in de periode 1999 tot 2003.

Registratie

De laatste jaren is veel te doen over de registratie en de vergoeding van allergenen. Tot 1993 vielen allergenen onder de Wet op sera en vaccins en hoefden daarom niet geregistreerd te worden. In 1993 kwamen deze producten onder de reikwijdte van de Wet op de geneesmiddelenvoorziening en zijn sindsdien registratieplichtig. Door tijdige aanmelding bij het CBG voor registratie kwamen de betreffende producten in een overgangsregeling en mochten ze op de markt blijven. De middelen werden zolang de registratieprocedure liep vergoed zonder een vergoedingslimiet. Hierdoor was er geen grip op de prijzen van de middelen.

Vergoedingsaanvraag

Anno 2010 is de situatie met betrekking tot vergoeding en registratie nog steeds gecompliceerd. In de loop van jaren zijn veel allergenen geregistreerd, maar nog lang niet alle. In januari 2008 heeft het ministerie van VWS aangekondigd dat formalisatie van vergoeding van allergenen vanaf 2009 mogelijk is voor geregistreerde allergenen die zijn opgenomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem. Fabrikanten moesten een vergoedingsaanvraag indienen. Niet-geregistreerde allergenen zouden per 1 januari 2009 niet langer voor vergoeding in aanmerking komen. Fabrikanten hebben bij de rechter succesvol de vergoeding uit de basisverzekering van een aantal niet-geregistreerde allergenen afgedwongen. Het beleid van zorgverzekeraars voorziet in vergoeding van een behandeling met niet-geregistreerd allergenen als patiënten op 1 oktober 2009 hiermee al waren gestart. Nieuwe gebruikers moeten vanaf 1 oktober 2009 via de arts bij hun zorgverzekeraar een verzoek voor vergoeding van de behandeling met een niet-geregistreerd allergeen indienen. De zorgverzekeraar beoordeelt het verzoek op basis van rationaliteit. De SFK beschikt niet over eenduidige informatie in hoeverre het verstrekte allergeen al dan niet vanuit de basisverzekering is vergoed. Gezien de hoge kosten van een verstrekking en de langdurige behandeling ligt het echter niet voor de hand dat veel van de naar schatting 30.000 gebruikers in 2010 deze kosten voor hun eigen rekening nemen.

figuur 1: De kosten per vertrekking zijn tussen 1997 en 2009 gestegen van € 135 tot € 392

Aantal verstrekkingen x 1000 (rode lijn) en kosten x € miljoen (blauwe lijn) van allergenen door de Nederlandse apotheken.