Benzogebruik met een zesde teruggelopen*

Omdat benzodiazepinen vaak te lang worden gebruikt en te gemakkelijk worden voorgeschreven, heeft de minister van VWS de vergoeding van deze slaap- en kalmeringsmiddelen beperkt. Op een aantal specifiek omgeschreven situaties na komen deze middelen sinds 1 januari 2009 niet meer in aanmerking voor vergoeding binnen de basisverzekering. In Bijlage 2 van de Regeling zorg verzekering zijn de voorwaarden opgenomen waaronder benzodiazepinen nog worden vergoed. Ter onderscheiding van de andere recepten van benzodiazepinen moet de arts in dat geval de code B2 op het recept vermelden. Recent zijn deze voorwaarden verruimd. Met ingang van 1 augustus 2009 vergoedt de verzekering diazepam bij de indicatie spierspasmen ten gevolge van neurologische aandoeningen.

Gestopt

Gemeten in aantal standaarddagdoseringen (DDD’s) verstrekten openbare apothekers in het eerste halfjaar van 2009 gemiddeld 17,5% minder benzodiazepinen dan in de afgelopen jaren. Vooruitlopend op de invoering van de beperkte vergoeding, legden gebruikers in december 2008 enige voorraad aan. Door deze extra voorraden was het aantal verstrekte dagdoseringen in januari 2009 zelfs 23% kleiner dan in voorgaande jaren. Gecorrigeerd voor het aantal werkdagen tendeert de daling van het gebruik vanaf februari richting de 16 à 17%. Op dit moment zijn geen aanwijzingen dat de gestopte benzodiazepinegebruikers zijn overgestapt naar geneesmiddelen met een vergelijkbaar effect die nog voor vergoeding in aanmerking komen. Een van de mogelijke geneesmiddelen is buspiron, dat bij angststoornissen wordt toegepast. Naar dit middel heeft echter geen substitutie plaatsgevonden. Het aantal verstrekte DDD’s van buspiron in de eerste helft van 2009 is met 170.000 vrijwel gelijk aan het aantal in de eerste helft van vorig jaar.

Afbouwen

Verschillende marktpartijen hebben initiatieven ontwikkeld om patiënten te helpen met benzodiazepinen te stoppen. Benzo-gebruik kan een patiënt volgens de richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap bijvoorbeeld afbouwen door het geneesmiddel om te zetten in diazepam. Diazepam werkt in vergelijking met andere benzodiazepinen langer en de stemmingswisselingen zijn minder heftig. Dit kan het afbouwen vergemakkelijken. In de eerste helft van 2009 kwamen er 140.000 nieuwe diazepamgebruikers bij die in 2008 nog een andere benzodiazepine gebruikten. Dit kan een indicatie zijn voor het aantal patiënten die proberen te stoppen.

Zelf betalen

Behalve stoppen, kunnen patiënten er natuurlijk ook voor kiezen het middel zelf te betalen. Op dit moment betalen alle patiënten gezamenlijk 70% van de totale kosten van benzodiazepinen. De overige 30% komt ten laste van de basisverzekering. Opvallend is een kleine maar trendmatige stijging het afgelopen halfjaar van het percentage totale kosten dat verzekeraars hebben vergoed. Was dit in januari van dit jaar nog slechts 23%, in juni was het opgelopen tot 30%. Alhoewel de minister maar beperkt slaagt in zijn opzet om het benzodiazepinegebruik terug te dringen, komt de beoogde besparing in zicht. De totale kosten ten laste van de basisverzekering kwamen in de eerste helft van 2009 uit op € 9,5 miljoen. Zonder stoppers en gebruik voor eigen rekening zou dit € 40,5 miljoen zijn geweest. Bij ongewijzigd gebruikspatroon komt dit verschil uit op € 62 miljoen voor geheel 2009.

figuur 1: procentuele afname aantal verstrekte DDD’s aan benzodiazepinen in 2009 vergeleken met het gemiddelde van de periode 2005 tot en met 2008

De afname van het aantal verstrekte DDD’s benzodiazepinen bedraagt over de eerste zeven maanden van dit jaar gemiddeld 17,5%.

* gecorrigeerd naar aantal werkdagen per maand

*De titel van deze rubriek luidde aanvankelijk “Een op de zes benzogebruikers stopt”. De SFK heeft besloten deze titel te vervangen, omdat deze niet de lading van het artikel dekt. De ontwikkeling van het aantal gebruikers is bij het schrijven van deze rubriek niet onderzocht. Wel kan gesteld worden dat het aantal DDD’s benzodiazepinen in de eerste helft van 2009 met een zesde is teruggelopen.