Per apotheekbereiding 2,8 bestanddelen
12 maart 2009, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 144 Nr 11
Het nieuwe SFK-bestandsformaat (SFK4) dat per 1 juli 2008 is ingevoerd, geeft de SFK inzicht in de samenstellingen van de bereidingen die niet volgens een landelijk protocol zoals een FNA- of een LNA-voorschrift zijn bereid. In SFK4-bestanden kunnen niet alleen de totaalgegevens van de magistrale receptuur worden aangeleverd, zoals in SFK3, maar ook de individuele bestanddelen.
In de tweede helft van 2008 hebben Nederlandse apotheken 475.000 bereidingen aan de SFK aangeleverd die volgens een individueel of een lokaal bereidingsvoorschrift zijn gemaakt en waarvan de samenstellende delen bij de SFK bekend zijn. Hierin verwerkten zij in totaal bijna 5200 verschillende bestanddelen. Dat zijn niet alleen grondstoffen, maar ook geregistreerde handelspreparaten. De SFK heeft in de bereidingen ruim 28.000 verschillende combinaties kunnen onderscheiden van bestanddelen die in de G-Standaard met een prescriptiecode zijn opgenomen. Producten zonder prescriptiecode zoals gelatinecapsules, medicatiecassettes en dergelijke zijn om onderzoekstechnische redenen buiten beschouwing gelaten.
Vaakst verwerkt
Witte vaseline is het bestanddeel dat het vaakst verwerkt is in de bereidingen. Bijna 25% van de bereidingen bevat witte vaseline. Microkristallijne cellulose, salicylzuur (poeder 90) en de verwrijving (1 = 10) van gemicroniseerde triamcinolonacetonide komen ieder in ongeveer 16% van de bereidingen voor.
Vaakst gecombineerd
Van de samenstelling van de bereidingen is uitsluitend de kwalitatieve samenstelling onderzocht. Dat betekent dat niet de onderlinge verhouding en/of hoeveelheden van de kwalitatieve samenstellende bestanddelen zijn onderzocht. Van alle verschillende combinaties komt die van witte vaseline en vloeibare paraffine het meest voor. Met ruim 22.000 verstrekkingen (4,7%) staat deze combinatie bovenaan de top.
Per bereiding
Het gemiddelde aantal verschillende bestanddelen per bereiding bedraagt 2,8, variërend tussen 1 en 15. Er zijn 900 verschillende bereidingen met slechts één bestanddeel gezien. In de meeste gevallen gaat het daarbij om een geregistreerd geneesmiddel waarvan de doseringssterkte niet overeenkomt met de gewenste sterkte (tabletten), of waarvan de hoeveelheid in één toedieningseenheid niet toereikend is voor de benodigde hoeveelheid (injectievloeistoffen). Het hoogste aantal bestanddelen is gevonden in een bereiding van parenterale voeding met de volgende (kwalitatieve) samenstelling: infusievloeistof Vamin 14 zonder elektrolyten, glycine, zoutzuur, gezuiverd water, calciumchloride, koper(II)sulfaat, glucose, kaliumchloride, magnesiumsulfaat, natriumchloride, natriumfluoride, zinksulfaat, ijzer(III)chloride, ascorbinezuur en sojaolie.
Tabel 1: Top 10 van de vaakst verwerkte bestanddelen in apotheekbereidingen, tweede helft 2008
| Rang | Artikelnaam | Toepassing | |
|---|---|---|---|
| 1 | Witte vaseline | Vette zalfbasis | 24,7% |
| 2 | Cellulose (microkristallijn, PH102) | Neutrale vulstof (in capsules) | 16,3% |
| 3 | Salicylzuur ( poeder 90) | Huidverwekend (concentratieafhankelijk) | 15,6% |
| 4 | Triamcinolonacetonide verwrijving (1=10) | Corticosteroïde voor dermaal gebruik | 15,5% |
| 5 | Water, gezuiverd | Oplosmiddel | 12,4% |
| 6 | Vloeibare paraffine (110-230mpa.s) | Vloeibare vette zalfbasis | 7,4% |
| 7 | Hydrocortisonacetaat (gemicroniseerd) | Corticosteroïde voor op de huid | 6,2% |
| 8 | Ureum | Huidverwekend | 5,8% |
| 9 | Cetomacrogolcrème FNA | Crèmebasis | 5,5% |
| 10 | Melatonine | Slaapproblemen (verstoord slaap/ waakritme) | 5,3% |
Een kwart van de bereidingen bevat witte vaseline.
Tabel 2: Top 10 van de meest voorkomende combinaties in apotheekbereidingen, tweede helft 2008
| Rang | Bestanddelen | Toepassing | |
|---|---|---|---|
| 1 | Witte vaseline / vloeibare paraffine | Neutrale zalf | 4,7% |
| 2 | Witte vaseline / cetomacrogolcrème | Neutrale zalf/crème | 4,4% |
| 3 | Witte vaseline / salicylzuur | O.a. als wrattenzalf | 3,9% |
| 4 | Triamcinolonacetonide verwrijving (1=10) / ketoconazolcrème 2% | Antischimmelcrème met corticosteroïde | 2,2% |
| 5 | Melatonine / Cellulose (microkristallijn) | Slaapproblemen (verstoord slaap/ waakritme) met vulstof | 1,9% |
| 6 | Witte vaseline / lanette-1-creme | Neutrale zalf/creme | 1,9% |
| 7 | Salicylzuur / desoximetasonemulsie cutaan 0,25% | Corticosteroïde met verwekingsmiddel | 1,9% |
| 8 | Triamcinolonacetonide verwrijving (1=10) / fusidinezuurcrème 2% | Antibioticumcrème met corticosteroïde | 1,7% |
| 9 | Triamcinolonacetonide verwrijving (1=10) / fusidinezuurzalf 2% | Antibioticumzalf met corticosteroïde | 1,1% |
| 10 | Oxazepam tablet 10mg | Kalmeringsmiddel | 1,0% |
De combinatie witte vaseline en vloeibare parrafine is 22.000 keer verstrekt.
Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen
Dit is een publicatie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen.
Overname van tekst, gegevens, tabellen of grafieken is toegestaan mits
onder volledige bronvermelding.