Kroegtijgers in de apotheek

Nederland telt bijna 5 miljoen rokers. Volgens Stivoro ondernamen 600.000 daarvan in mei en juni een poging om te stoppen. Dat is drie keer zoveel als normaal. Nog eens een miljoen rokers neemt zich voor om voor het eind van het jaar te gaan stoppen. Dit zou betekenen dat in de tweede helft van dit jaar bijna twee keer zoveel rokers een stoppoging zullen ondernemen als in andere jaren. Stivoro noemt het rookverbod in de horeca per 1 juli en de hogere accijnzen als belangrijkste oorzaken van het stoppen met roken.

Geneesmiddelen bij stoppen

Er zijn verschillende soorten geneesmiddelen die het stoppen met roken kunnen ondersteunen. Allereerst zijn er nicotinevervangende middelen in de vorm pleisters, kauwgum of tabletten. Deze zijn zonder recept verkrijgbaar in apotheken en drogisterijen en zijn niet in het basispakket opgenomen. Daarnaast zijn er de ontwenningsmiddelen bupropion (Zyban®) en varenicline (Champix®). Stoppers kunnen bupropion en varenicline alleen op voorschrift van een arts in de apotheek verkrijgen. Deze middelen zijn evenmin in het basispakket opgenomen. Een geneesmiddel dat wel vanuit de basisverzekering wordt vergoed, is nortriptyline (Nortilen®). Dit antidepressivum wordt buiten de geregistreerde indicatie door CVZ voor stoppen met roken geadviseerd.

Rookverbod

Slechts een beperkt deel van de stoppers gebruikt geneesmiddelen om van hun verslaving af te komen. Toch nam het aantal voorschriften voor receptgeneesmiddelen ter ondersteuning van een stoppoging toe. In de periode mei tot en met juni lag het aantal verstrekkingen van bupropion en varenicline 80% hoger ten opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor. De stijging houdt echter geen gelijke tred met het aantal stoppogingen. In juli was de toename ten opzichte van het jaar daarvoor overigens nog sterker. Kennelijk hebben veel rokers het rookverbod in de horeca afgewacht.

Succesvolle introductie

Bij de toename van het aantal receptgeneesmiddelen ter ondersteuning van een stoppoging speelt de introductie van varenicline een belangrijke rol. Varenicline lijkt eerder een markt naast bupropion te hebben aangeboord dan dat het in plaats van bupropion wordt ingezet. In 2007 kwam het aantal verstrekkingen van bupropion uit op 48.000. Dit aantal is nagenoeg gelijk aan dat in de jaren 2005 en 2006. Na de introductie van varenicline in maart 2007 haalde het aantal voorschriften binnen 9 maanden ongeveer het niveau van bupropion. In 2008 zullen openbare apotheken varenicline naar verwachting vaker verstrekken dan bupropion. Aangezien de SFK geen inzicht heeft in de reden van voorschrijven is het niet bekend in welke mate het wel in het basispakket opgenomen nortriptyline daadwerkelijk bij stoppen met roken wordt ingezet. In mei en juni steeg het aantal verstrekkingen met slechts 8% ten opzichte van het jaar daarvoor. Hiermee lijkt nortiptyline relatief minder vaak te worden ingezet. De absolute stijging van het aantal verstrekkingen in echter hoger dan die van varencicline en bupropion.

Figuur 1: Aantal verstrekkingen per maand van bupropion en varenicline 2007 - 2008

Normaal gesproken is januari de maand waarin de meeste receptgeneesmiddelen ter ondersteuning van het stoppen met roken worden voorgeschreven. Als gevolg van het rookverbod in de horeca zal dat in 2008 waarschijnlijk de maand juli zijn.