Labeltrouw apotheken hoger dan beweerd

Als gevolg van de nieuwe ronde in het preferentiebeleid verwerven leveranciers van generieke geneesmiddelen tijdelijk het alleenrecht op de levering van geneesmiddelen. Dit betekent dat apothekers aan patiënten alleen een geneesmiddel van dat label mogen leveren, tenzij een ander middel medisch noodzakelijk is voor de patiënt. De meeste gebruikers van simvastatine moeten daardoor voor de tweede keer dit jaar van label wisselen. Simvastatine valt onder het gezamenlijke preferentiebeleid dat een zestal grote zorgverzekeraars onder regie van Zorgverzekeraars Nederland voert. In januari moest het merendeel van de gebruikers van simvastatine overstappen op de generieke variant van de Indiase producent Ranbaxy. Vanaf juli zal simvastatine voor de meeste gebruikers in een doosje van Actavis of Ratiopharm zitten.

Switchgedrag

Het telkens moeten wisselen van label is een bezwaar dat apothekers tegen het preferentiebeleid hebben. De afgelopen tijd verschenen er echter diverse berichten in de media dat apothekers het vóór de invoering van het preferentiebeleid zelf ook niet zo nauw namen met hun eigen labelvastheid. Tijdens het Farma Congres 2008 zei kamerlid Eelke van der Veen (PvdA) dat apothekers vanwege hun kortingen en bonussen zelf tot vier keer per jaar wisselden van leverancier. Vektis – het informatiecentrum voor de zorgverzekeraars – berekende dat door toedoen van apotheken in anderhalf jaar tijd 30% van de simvastatinegebruikers van label verandert. Uit onderzoek van de SFK blijkt echter dat apotheken veel minder vaak van leveranciers wisselen dan wordt beweerd. In 2007 kreeg nog geen 8,6% van de gebruikers van simvastatine te maken met een doosje van verschillende leveranciers. Dit percentage komt iets hoger uit als het totaal aantal gebruikers wordt gecorrigeerd voor die gebruikers die slechts éénmalig simvastatine kregen voorgeschreven, namelijk op 10,2%. Daarmee is in slechts 2,3% van het aantal voorschriften sprake van een switch. Een deel van deze wisselingen in 2007 had al te maken met het preferentiebeleid voor 2008. Om voorraadverliezen te beperken leverden sommigen apothekers al in december 2007 simvastatine van Ranbaxy af. Omdat Vektis een wijziging van verpakkingsgrootte of een wijziging in de voorgeschreven sterkte ten onrechte als een labelswitch heeft aangemerkt, geven die cijfers een vertekend beeld. Bovendien strekte het onderzoek Vektis zich uit over een periode van anderhalf jaar.

Jaarwisseling

Als gevolg van contractuele afspraken met toeleveranciers van de apotheek vinden labelwisselingen relatief vaker plaatst rondom de jaarwisseling. In de periode juli 2006 tot en met juni 2007 nam het aantal gebruikers dat simvastatine van verschillende leveranciers verstrekt kreeg toe tot 23,5%. Een substantieel deel van deze labelwisselingen waren het gevolg waren van de overname van Hexal door Sandoz. De doosjes van Hexal waren na de fusie niet meer verkrijgbaar, apothekers moesten wel over. Als hiervoor wordt gecorrigeerd, blijkt dat 15,6% van de gebruikers een label wisseling heeft meegemaakt. Dit impliceert dat de gemiddelde gebruiker eens in de 6 jaar van label zou wisselen. Dit valt in het niet bij het aantal keer dat gebruikers vanwege het preferentiebeleid van label moet veranderen. Naast afspraken met leveranciers, zijn ook veranderingen in het eigendom van de apotheek en tijdelijke leveringsproblemen redenen voor apothekers om van label te switchen. Jaarlijks wisselt bijna 5% van de apotheken van eigenaar. Deze overnames vinden vooral rond de jaarwisseling plaats, waarbij de nieuwe apotheekeigenaar een voorkeur kan hebben voor een andere leverancier.

Figuur 1: Marktaandelen in voorschriften van generieke leveranciers

Ook op basis van de verdeling van het aantal voorschriften naar leverancier af te leiden dat het aantal labelwisselingen na het preferentiebeleid bij aanwijzing van een enkele leverancier hoger is dan in de periode daarvoor. Vanaf 1 juli 2008 zal het plaatje er weer volledig anders uitzien.