Benzo’s uit pakket

Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft de minister geadviseerd om, met uitzondering van het gebruik bij een aantal strikte indicaties, de vergoeding van benzodiazepines te beëindigen. Het doel van de beperking van vergoeding is volgens het CVZ primair gelegen in verbetering van de kwaliteit van zorg en niet in kostenbeheersing. Langdurig benzodiazepinegebruik wordt alom als onwenselijk beschouwd. In de afgelopen decennia hebben allerlei maatregelen om het gebruik terug te dringen zonder wijziging in de vergoedingstatus, weinig effect gesorteerd. Uitsluiting van vergoeding is nu het volgende paard waarop wordt gewed. De minister heeft het CVZ laten weten dit advies over te zullen nemen, alleen is nog onduidelijk wanneer. Betrokken partijen - zorgverzekeraars, voorschrijvers en apothekers- zijn volgens het CVZ van mening dat daarbij sprake moet zijn van een voldoende lange overgangstermijn, één jaar, om alle huidige ongewenst chronische gebruikers via goede afbouwprogramma’s te begeleiden naar de nieuwe situatie. Voor de volgende indicaties blijft de vergoeding van benzodiazepines ongewijzigd: bij epilepsie, bij sommige ernstige vormen van angststoornissen, bij multiple psychiatrische problematiek en als palliatieve sedatie. Aanspraak op vergoeding bij deze indicaties is mogelijk via een zogenaamde artsenverklaring van de voorschrijver. Volgens het CVZ stuit dat bij partijen niet op overwegende uitvoeringsproblemen.

Bedragen en aantallen

De SFK beschikt niet over de reden van voorschrijven van geneesmiddelen en kan dus niet nagaan welke deel van de recepten na de eventuele pakketaanpassing nog wel voor vergoeding in aanmerking komt. Uit de cijfers over 2007 blijkt dat de 11,2 miljoen benzodiazepineverstrekkingen € 94 miljoen hebben gekost. Dit komt neer op gemiddeld € 8,41 per voorschrift, waarvan € 2,31 geneesmiddelkosten en € 6,10 kosten voor de werkzaamheden in de apotheek. Met betrekking tot dit laatste is het nog onduidelijk wat de impact is van de nieuwe tariefstructuur voor apothekers, die per 1 juli 2008 van kracht wordt.

Ouderen betalen de prijs

Het aantal mensen dat benzodiazepines gebruikt, neemt toe naarmate de leeftijd vordert. Het aantal personen dat per apotheek een benzodiazepine verstrekt krijgt, is in de figuur weergegeven als percentage van het aantal Nederlanders dat hun geneesmiddelen via een openbare apotheek betrekt. Dit percentage neemt globaal vanaf het zestiende levensjaar vrijwel lineair toe. Het aantal voorschriften per gebruiker per jaar is een maat voor het chronisch gebruik. De figuur toont aan dat met de vergrijzing ook het chronisch gebruik van benzodiazepines toeneemt.
Peuters en jonge kleuters gebruiken significant meer benzodiazepines dan schoolgaande kinderen. Dit wordt vrijwel volledig verklaard door diazepamrectiolen die bij koortsstuipen worden toegepast.

Effecten

Effecten van de maatregel zijn niet te voorspellen. Indien het aantal voorschriften aan benzodiazepines niet drastisch wijzigt, ontstaat voor het eerst in de geschiedenis de situatie dat apothekers voor een substantieel deel van de praktijkkostenvergoeding zijn aangewezen op de verstrekking van geneesmiddelen die niet in het verzekerd pakket zijn opgenomen, maar wel receptplichtig zijn. Dit aandeel is ongeveer 7% als met de natte vinger wordt aangenomen dat ongeveer ééntiende deel van de verstrekkingen voor de genoemde indicaties is bestemd.

Figuur 1: Percentage van de bevolking dat benzodiazepines gebruikt per leeftijdsjaar en het gemiddeld aantal benzodiazepinevoorschriften per gebruiker

Boven de 75-jarige leeftijd krijgt minimaal 30% van de bevolking gemiddeld minimaal 6 voorschriften voor benzodiazepines verstrekt.