Slikken en wegen?

Volgens opgaaf van het Voedingscentrum heeft zeker de helft van alle volwassenen een te hoog lichaamsgewicht. Ongeveer 1 op de 10 kampt zelfs met ernstig overgewicht, ofwel obesitas. Zorgwekkend is dat ook het aantal te dikke kinderen sterk toeneemt en momenteel zo’n 15% bedraagt. Genoeg reden om vanuit de overheid afspraken te maken met maatschappelijke partners om overgewichtproblematiek gezamenlijk aan te pakken. In het Convenant Overgewicht worden maatregelen genoemd gericht op gezond eten en drinken en voldoende bewegen om dit te bewerkstelligen.

Spectaculaire toename

Naast het aanmeten van een gezonde en actieve levensstijl kunnen ook medicijnen worden gebruikt om af te vallen. Het aantal verstrekkingen van receptplichtige vermageringsmiddelen via de openbare apotheken is voor het eerst sinds jaren weer toegenomen. Naar verwachting zullen de middelen in 2007 61.000 keer worden afgeleverd. Hiermee ligt het aantal voorschriften 32% boven het niveau van 2006, zo blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). Deze sterke groei in het gebruik van vermageringsmiddelen valt volledig in de eerste helft van 2007. Hoewel de vermageringsmiddelen uitsluitend op voorschrift van een arts mogen worden verstrekt, worden ze geen van alle vergoed uit de basisverzekering. Vergoeding kan wel plaatsvinden vanuit een aanvullende verzekering. Het is niet onmogelijk dat de afvallers zich bij hun keuze voor een zorgverzekeraar hebben laten leiden door het aanbod in de aanvullende polissen. De verstrekking van deze middelen vindt naar verhouding veel meer plaats bij mensen die zijn verzekerd bij zorgverzekeraars met uitgebreide aanvullende pakketten en veel minder aan mensen die verzekerd zijn bij een zorgverzekeraar met een ziekenfondshistorie.

Sibutramine koploper

De meest gebruikte middelen bij overgewicht zijn sibutramine (Reductil) en orlistat (Xenical). Het gebruik van sibutramine is het afgelopen jaar explosief gestegen. Het aantal voorschriften nam toe van 25.000 naar 41.000, een stijging van 63,7%. Orlistat wordt opvallend minder verstrekt dan voorheen. Waar de openbare apotheken het middel in 2006 nog 21.000 keer afleverden, is dit in 2007 teruggelopen naar 18.000 (-15,8%). Nieuwkomer op de afvallersmarkt is het geneesmiddel rimonabant (Acomplia). Dit middel is goedgekeurd voor de behandeling van patiënten met obesitas of patiënten met overgewicht die een grote kans hebben op diabetes type 2 of dyslipidemie (verstoorde bloedvetwaarden). Sinds het in september 2007 op de markt kwam, is dit geneesmiddel ruim 2.000 keer afgeleverd.

Appeltjes en peertjes

Het zijn hoofdzakelijk vrouwen die een vermageringsmiddel op voorschrift van een arts ontvangen. Van alle verstrekkingen is ongeveer 80% bestemd voor een vrouw. Bij zowel mannen als vrouwen neemt de leeftijdsgroep tussen de 40 en de 65 jaar het overgrote deel van de afslankpillen af. Bij mannen is dit 55% en bij de vrouwen zelfs 65%. Jongeren tot 21 jaar gebruiken nauwelijks vermageringsmiddelen (2% van de voorschriften). Het gebruik van vermageringsmiddelen door vrouwen piekt voorafgaand aan de zomermaanden. Dit is een jaarlijks terugkerend patroon. De wens om zich met de zomer voor de deur weer strak in badpak of bikini te kunnen tonen, is waarschijnlijk de sterkste motivatie om af te slanken.

Figuur 1: Gebruik van vermageringsmiddelen door mannen en vrouwen (voorschriften per kwartaal)

Vooral bij vrouwen is er een opvallende stijging van het aantal verstrekkingen van vermageringsmiddelen in het begin van 2007.