Diabetes: 1000x aan de slag met therapietrouw

Mensen die chronisch geneesmiddelen moeten gebruiken hebben vaak moeite om dit regelmatig te doen. Bij diabetes type II zijn de gevolgen van therapieontrouw niet direct merkbaar. Na verloop van tijd kan dit echter leiden tot bijvoorbeeld blindheid, impotentie of zelfs de amputatie van een voet. Daarom krijgt therapietrouw bij deze patiëntengroep steeds meer aandacht bij patiëntenorganisaties, zorgverleners en zorgverzekeraars.

Samenwerking

Apothekers moeten jaarlijks een jaarplan indienen bij hun preferente zorgverzekeraar. Hierin maken ze kenbaar welke activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van de farmaceutische patiëntenzorg (FPZ), ze het komend jaar van plan zijn te ondernemen. Aan het einde van het jaar beschrijven ze in een kwaliteitsjaarverslag de uitkomsten van de plannen. Het KNMP-departement Groningen en Menzis, de grootste regionale zorgverzekeraar, werken dit jaar samen door voor het onderwerp therapietrouw bij diabetes te kiezen. De kwaliteitskringen van het KNMP-departement hebben ondersteuningsmateriaal ontwikkeld dat deelnemende apothekers desgewenst kunnen gebruiken. In het project monitoren apothekers gebruikers van orale diabetesmedicatie op het trouw gebruiken van orale bloedglucoseverlagende middelen en eventueel daarnaast gebruikte lipideverlagende co-medicatie. Is een patient onvoldoende therapietrouw, dan probeert de apotheker de patiënt weer op het rechte spoor te krijgen. In ruil voor deelname aan het project leveren de deelnemende apotheken, in plaats van het jaarplan en jaarverslag, een projectplan `therapietrouw bij diabetici’ en een eindverslag met de behaalde resultaten aan Menzis.

Patiëntmonitor

De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) meet therapietrouw door, op basis van afleveringen, maandelijks het aantal dagen te bepalen waarvoor voldoende medicatie voorradig is. De deelnemende apotheken krijgen een overzicht met alle diabetespatiënten die in oktober 2006 niet therapietrouw lijken met orale bloedglucoseverlagende middelen of lipideverlagers. Met behulp van MedicatieAnalyseProfielen en extra informatie uit het eigen apotheekinformatiesysteem beoordelen de apothekers vervolgens of een patiënt daadwerkelijk problemen met het regelmatig gebruik van de medicatie heeft. Patiënten waarvoor dit het geval is, worden opgenomen in een patiëntmonitor. In de komende maanden gaan apothekers met een zelf gekozen mix van interventies hun therapietrouw verbeteren.

Project in Groningen

39 apotheken maken gebruiken van de projectondersteuning van de SFK. Op basis van aflevergegevens heeft de SFK gemiddeld 13,3 patiënten per apotheek voorgeselecteerd die therapieontrouw lijken met orale diabetesmiddelen, en 27,0 met lipideverlagers. Na beoordeling door de apothekers zijn van deze groepen gemiddeld 7,5 patiënten met orale bloedglucoseverlagende middelen resp. 18,3 gebruikers van lipideverlagers opgenomen in de patiëntmonitor. In totaal proberen de Groningse apothekers zo bij ongeveer 1000 patiënten de therapietrouw te verhogen.

Online boekhouding

De aard van de inspanningen en de hiermee gemoeide tijdsbesteding houden de deelnemers direct bij in een online administratie die de SFK ter beschikking heeft gesteld. Tot half januari waren apothekers vooral bezig met de selectie van patiënten voor de patiëntmonitor. Dit heeft gemiddeld 3 uur tijd gekost. Op patiëntniveau hebben zij inmiddels zo'n 330 patiëntinterventies gepleegd. Bij 270 daarvan was de benodigde tijd ingevuld. De meest voorkomende interventie was een brief naar de patiënt (161x), gevolgd door een gesprek met de patiënt (55x) en een contact met de huisarts (47x). Het gesprek met de patiënt kost gemiddeld de meeste tijd, ongeveer 25 minuten. De SFK genereert per apotheek een verzamelstaat van de verrichte werkzaamheden die apothekers in hun jaarverslag kunnen opnemen. Het informatiegehalte hiervan is uiteraard afhankelijk van de nauwkeurigheid waarmee de individuele apotheker zijn werkzaamheden en de hiermee gemoeide tijd bijhoudt. Leuker en gemakkelijker kunnen wij een boekhouding niet maken!

Apotheekselectie van patiënten voor patiëntmonitor therapietrouw diabetes uit de voorselectie van SFK (gemiddeld aantal patiënten per apotheek)

Uit de voorselectie kiezen apothekers gemiddeld 7,5 patiënten met orale bloedglucoseverlagende middelen en 18,3 gebruikers van lipideverlagers die zij geschikt vinden voor een interventie ter bevordering van therapietrouw.